"Wrócę do ciebie po wojnie. Prawdziwa historia żołnierza Armii Andersa" - Leon Silver

 Od jakiegoś czasu pojawiło się na naszym rynku sporo książek o tematyce wojennej. Czasami są to książki, które wojnę wykorzystują jako tło i  katalizator wydarzeń dla kiepskiego romansu, czasami są to bardziej ambitne opowieści na faktach, do tego drugiego zbioru zaliczam Wrócę do Ciebie po wojnie. Prawdziwa historia żołnierza Armii Andersa. Zawsze się boję takiej tematyki, wiem, że emocjonalnie będzie ciężko, a jednak, gdy zobaczyłam ją wśród nowości Księgarni Tania Książka to poczułam pokusę nie do odparcia. Okładka w sposób ewidentnie nawiązuje do Monte Cassino, czyli bitwy, która jest jak nic kojarzona z Armią Andersa, ale uwierzcie mi, że książka jest bardzo nietuzinkowa. 

Dramatyczne przeżycia Tolka, żołnierza pochodzenia żydowskiego, w czasach II wojny światowej

Opowieść napisana na podstawie wspomnień Naftalego Klingsa, nazywanego Tolkiem.

W sierpniu 1939 roku Tolek Klings zostaje powołany do wojska. W rodzinnej miejscowości pod Lwowem zostawia żonę Klarę i małego synka Juliusza. Obiecuje ukochanej, że niebawem do niej wróci. Podobnie jak jego koledzy wierzy, że wkrótce alianci przystąpią do wojny i koszmar szybko się skończy.

Klęska wrześniowa niweczy te nadzieje. Tolek decyduje się na brawurową ucieczkę z węgierskiego obozu. Od kary ratuje go niezwykła jak na tamte czasy umiejętność bezwzrokowego pisania na maszynie, dzięki której osiąga wysoką pozycję w szeregach administracji wojskowej. Z Brygadą Strzelców Karpackich przechodzi cały szlak bojowy – od Libanu przez Palestynę po Tobruk i Monte Cassino. Przy życiu trzyma go tylko obietnica złożona żonie i synowi oraz nadzieja, że jeszcze się zobaczą.

Leon Silver, zięć Tolka Klingsa, zafascynowany historią teścia, namawia go na spisanie wspomnień. Wielogodzinne rozmowy o niezwykłym ładunku emocjonalnym, często prowadzone późno w nocy, zaowocowały powstaniem tej poruszającej książki.

Książka pisana jest z perspektywy Tolka Klingsa, Żyda z terenów dzisiejszej Ukrainy, ale przedwojennej Polski. Najpierw poznajemy go gdy bierze ślub z ukochaną, na ślubie słyszy dwa proroctwa, pierwsze - że za rok będzie piastował syna, a drugie, że każda wyrządzona mu krzywda będzie pomszczona. Jest rok 1935, tylko nieliczni czują grozę nadciągającą z Niemiec. Później jest koniec sierpnia 1939, Tolek zostaje powołany do wojska i żegna się z rodziną na dworcu we Lwowie, obiecuje szybki powrót do tych którzy go kochają. I zaczyna służbę. Wykształcony jako prawnik, z zamożnej rodziny, obyty, nawet w obliczu wojny nie przestaje być dla towarzyszy broni Żydem. Obserwujemy antysemityzm, przemoc, dyskryminację i stosunkowo mniej znane oblicze polskiej armii. Słyszymy o tym, że oficer żydowskiego pochodzenia to rzadkie zjawisko, czytamy o antysemityzmie przedwojennym, który w obliczu rozpadu państwa jeszcze rozkwita. Razem z Tolkiem przejdziemy długą drogą od Kresów, przez Węgry, Irak, Pustynię, Włochy. Codziennością będzie niebezpieczeństwo i strach o najbliższych, ale najgorsze przyjdzie dopiero po wojnie. 

Ta książka jest strasznie smutna. Chyba najbardziej wstrząsnął mną koniec. Po tytule oczekiwałam lekkiego romansu z wojną w tle. Owszem burzliwych wydarzeń, rozstania, dramatu i niebezpieczeństwa, ale nie oczekiwałam takiego skondensowanego obrazu upadku człowieczeństwa, wyjścia tych najgorszych cech z ludzi. Tolek przemierza świat, wciąż jest postrzegany przez swoje pochodzenie, wszędzie jest obcy, ale okazuje się, że ta wędrówka to był jedyny sposób na ocalenie, nie chcę Wam za wiele zdradzać, ale wiecie co działo się na Kresach. Dla ludzi z Kresów wojna nie skończyła pasma tragedii. Polecam tę lekturę z uwagi na to, że w ciekawy sposób porusza wojenną tematykę, mniej popularny sposób, w Polsce chyba się po prostu o tym nie mówi, żeby zaczęto stać w pełnej szczerości z różnymi aspektami naszej historii musi minąć wiele dekad, ale umówmy się wybiórcza amnezja to nie tylko polska przypadłość!

Książka do kupienia w księgarnia Tania Książka