"Śmiały" - Elżbieta Cherezińska [ epicka opowieść o kolejnym z Piastów]

 

Elżbieta Cherezińska to polska duma. Jeżeli za sprawą Jana Matejki dynastia Piastów dostała twarz i zaczęliśmy wyobrażać sobie twarz Mieszka I, Chrobrego, czy Krzywoustego, tak jak namalował ich Matejko, tak dzięki Elżbiecie Cherezińskiej możemy zobaczyć, że nie tylko inne kraje miały dynastie o których można pisać powieści. Czymże jest sześć żon Henryka, czy wyuzdanie na francuskim dworze, wobec naszych Piastów, nieociosanych, ale pełnych pasji i pragnienia by zaistnieć na europejskiej scenie. Tym razem na tapecie mamy Bolesława Sprawiedliwego, czy Śmiałego, jak go znamy z lekcji. Z czym Wam się kojarzy? Pewnie z rozczłonkowaniem Stanisława ze Szczepanowa, co sprawiło, że okrył się infamią i musiał uciekać z kraju.

 

„Śmiały” to pierwsza część dwutomowej opowieści o jednym z najwybitniejszych polskich władców. O świecie, w którym żył i o królestwie, które podźwignął z ruin. Pełna sekretnych żywiołów, głębokiej miłości, ale także przemocy i zdrady.

W drugiej połowie XI wieku Europą wstrząsały potężne konflikty. W rebeliach pogańskich mordowano biskupów, zaczęła się wielka schizma, spór między papiestwem i cesarstwem osiągnąłapogeum. Król Niemiec walczył z własnymi poddanymi, Czechy, Węgry i Ruś Kijowska pogrążone były w bratobójczych wojnach. W tym burzliwym czasie piętnastoletniBolesław po nagłej śmierci ojca, Kazimierza Odnowiciela, został władcą zrujnowanego Królestwa Polskiego. Możni tylko czekali, aż zaczną rządzić zza pleców młodego księcia. On jednak szybko pojął, że w sztuce wojennej najważniejsza jest gra dyplomatyczna, a najtrudniejsze bitwy rozgrywa się z tymi, którzy są najbliżej. Udowodnił, że nie bez powodu nazwano go imieniem pierwszego króla i potwierdził swe prawa do dziedzictwa po nim.

Autorka z benedyktyńską dokładnością i nieposkromioną wyobraźnią rekonstruuje dawne dzieje, z rozmachem tworząc świat, od którego trudno się oderwać. Nie brakuje w nim gorzkich diagnoz, politycznego wyrachowania i zaskakujących zwrotów akcji. Jest i to, co u niej bardzo ważne: kobiety wydobyte z mroku dziejów.

„Historii uczymy się w czasie przeszłym dokonanym. Ja chcę ją opowiadać w czasie teraźniejszym, chcę zaprosić Czytelników do chwili jej tworzenia. Gdy wspominamy króla Bolesława Szczodrego, dodajemy: »to ten, który zabił biskupa«. To nie było jego największe osiągnięcie. Cofnijmy się w czasie. Poznajmy Bolesława Śmiałego”. Elżbieta Cherezińska

Książka zaczyna się w Wielki Czwartek, jest sam początek XI wieku, tradycje pogańskie mają się świetnie. Chociaż niektórzy na Wawelu świętują Triduum Paschalne, ale inni będą świętować Jare Gody. Żona Kazimierza Odnowiciela, bardzo stara pierworódk, ruska księżniczka, której nie chciał żaden ze znacznych władców, do czasu Odnowiciela, rodzi swoje pierwsze dziecko. Poród powoduje strach na dworze. Dobroniega ma bardzo wąskie biodra, dlatego z wielką nadzieją dwór wita przybycie jednej z Rzepich z okolic Gopła. To one tradycyjnie przyjmują porody piastowskich dzieci i do tej pory żadna Rzepicha nie straciła dziecka. Czy tak będzie tym razem? Rycheza – teściowa wprowadza bardzo nerwową atmosferę. Aż rozpętuje się burza, czy chłopiec który przyjdzie na świat w Jare Gody i przy salwach Peruna, będzie kontynuował dzieło swojego ojca? Mały Bolesław będzie miał bardzo ciekawe życie, już w wieku piętnastu lat zostanie osierocony przez ojca i będzie musiał sprawnie manewrować w tym zakątku Europy, gdzie ciągle toczą się jakieś wojny, walki o wpływy.

Dajcie się porwać tej epickiej historii. A kontynuacja wyjdzie już pod koniec miesiąca.

 

Moja miłość do Elżbiety Cherezińskiej zaczęła się właśnie od Piastów i od pradziada Bolesława Szczodrego, czyli Bolesława Chrobrego. Sięgam po wszystkie książki autorki i wiedziałam, że się nie zawiodę. Dałam się zmanipulować propagandzie, pewnie kościelnej, bo jednak konflikt z biskupem, w średniowiecznym kraju, musiał być napiętnowany, a Bolesław w książce jest postacią nietuzinkową, fascynującą, a Stanisława ze Szczepanowa to ja nie polubiłam. W książce mamy nie tylko postać Bolka Śmiałego, ale co jeszcze lepsze, kobiet o których historia milczy. Matka Bolka, która z macierzyństwem nabiera pewności siebie i charakteru. Mamy ciotki Bolesława, córki Odnowiciela, które są pionkami do przestawiania na politycznej planszy.

Jak to u Cherezińskiej mamy walkę o władzę, ale też bohaterów historycznych, którzy przestają być papierowymi postaciami z kronik historycznych, ale zyskują indywidualne cechy charakteru. Dużą empatię wzbudziła u mnie Gerturda, ale najbardziej polubiłam Bolesława i trwożę się, bo wiem co się ma dalej wydarzyć. Świetny jest wątek Rzepich, wprowadza genialną nutę tradycyjnych słowiańskich wierzeń, Aj, książki Cherezińskiej, to materiał na rewelacyjny serial. To byłoby epickie!