"Ruth" - Elizabeth Gaskell

Tytułowa bohaterka, Ruth Hilton, to młoda dziewczyna, sierota, która zarabia na swe utrzymanie jako szwaczka. Kiedy traci posadę i dach nad głową, oczarowany jej urodą i skromnością dżentelmen, proponuje dziewczynie schronienie i pociechę. Szczęście nie trwa długo, zdruzgotana i zhańbiona Ruth otrzymuje jednak szansę na nowe życie pośród ludzi, którzy ofiarują jej miłość i szacunek. Kiedy Bellingham ponownie wkroczy w życie Ruth, dziewczyna zmuszona będzie dokonać niemożliwego wyboru pomiędzy akceptacją ze strony ogółu a osobistą dumą. Elizabeth Gaskell (autorka tak znanych powieści jak Północ i południe czy Żony i córki) kreśli pełen współczucia portret "kobiety upadłej", śmiało przeciwstawiając go ówczesnym poglądom na temat tego, co grzeszne i nieprawe. Pierwsze polskie wydanie!

Właśnie skończyłam czytać Ruth, jestem upłakana, wzruszona i pod ogromnym wrażeniem. Nie mówcie, że w obecnych czasach klasyka przebrzmiała, że nowości, nowości to, to czego molowi trzeba. Mało jest współczesnych książek takich jak ta.

Wyczekiwałam premiery Ruth, bowiem bardzo podobały mi się dotychczasowe powieści Gaskell „Północ południe” oraz „Żony i córki”. Ciekawa byłam kolejnej powieści, zastanawiałam się czego mogę spodziewać się po takim opisie. Ciężko było mi uwierzyć w odważną powieść na miarę Thomasa Hardy`ego, przecież „Ruth” ukazała się cztery dekady przed słynną powieścią „Tessa d`Urberville”, a Tess była powieścią skandalizującą, niemoralną, złą. Czy coś w takim stylu, tyle wcześniej mogło wyjść spod pióra żony pastora?

Początek powieści zaiste przypomina „Tess” oto poznajemy Ruth, niewinne i osierocone dziewczątko, które opiekun oddaje do terminu u krawcowej. Ruth powala na kolana urodą, jest śliczna jak aniołek i naiwna, ta uroda ją zgubi. Zwraca na siebie uwagę, rozpieszczonego, zamożnego młodzieńca.  Może moralność Ruth powstrzymałaby ją przed upadkiem, ale niestety zostaje przyłapana na spotkaniu z owym młodzieńcem, przez szefową, która w związku ze złym dniem wydala ją z zakładu. Gdzie może się podziać sierota? Ulega namowom mężczyzny i wyjeżdża z nim do Walii, gdy żyją w grzechu, ku zgorszeniu gości gospody, do czasu aż jej kochanek nie zapada poważnie na zdrowiu. Wtedy przyjazd jego matki kładzie kres idylli zakochanej dziewczynie. Matka, rozsierdzona wieściami o nagannym prowadzeniu się syna, za które jest odpowiedzialna, wyzuta ze wszelkich zasad pannica, wywozi nieprzytomnego syna, zostawiając we łzach szalejące z niepokoju i miłości stworzenie. W przypływie łaskawości Mamusia zostawia pięćdziesiąt funtów. Ale Ruth nie dba o pieniądze, oszalała z powodu rozstania z miłością swego życia chce zakończyć swe cierpienia. I pewnie tak by się owa historia zakończyła, gdyby nie przebywający w okolicy pastor, który wyciąga do dziewczyny pomocną dłoń i poruszony jej cierpieniem postanawia otoczyć ją opieką. Wezwawszy swą siostrę Faith postanawiają przygarnąć Ruth. Ruth która pogrążona jest w katatonii, z której wyrywa ją wieść iż będzie miała dziecko.   Zapada więc decyzja, że dla znajomych pana i panny Benson, Ruth będzie młodą wdową, daleką krewną i nikt nie dowie się prawdy.

Ciężko mi opowiedzieć, jak bardzo ta książka mnie poruszyła, wciąż mam słone ślady na policzku. „Ruth” to nie tylko historia młodej kobiety, która miała pecha, że dała się zwieść na manowce, to piękny portret prowincji w czasach Gaskell. Takich obrazów na żywo już nie znajdziemy, zostało nam świadectwo zawarte w książkach. Jako, że Gaskell była wierzącą osobą, jej książka jest głęboko przesiąknięta wiarą, znajdziemy w niej liczne odniesienia do Pisma Świętego, zarówno Starego jak i Nowego Testamentu. Dzięki temu cała powieść , jest opowieścią o ogromnej wierze, nadziei i pokorze bohaterki. Ruth dźwiga brzemię świadomości swoich grzechów, tego jak nisko kiedyś upadła. Nie oczekuje już niczego od życia, ma nadzieję tylko żyć próbując zadośćuczynić Bogu za swoje grzechy i dobrze wychować swojego jedynego syna.  Dlatego nie skarży się, nie utyskuje, nie złorzeczy, nawet mężczyźnie, który kiedyś ją tak podle potraktował. Gdy wydaje się, że wszystko zaczyna się układać okazuje się, ze koszmar może powrócić, co uświadamia nam, że coś takiego jak pogrzebanie przeszłości nie istnieje, bez względu gdzie uciekniemy, jak się zmienimy historia nas dopadnie, ale to od nas zależy jakie wnioski wyciągniemy z własnych błędów.

Tak jak wspomniałam jest to książka zupełnie inna od poprzednich, od pięknych miłosnych historii, czy nawet obrazków z życia wsi. „Ruth” to powieść moralizatorska, która stoi na bardzo wysokim poziomie, dziwię się że „Tess” jest taką sławną książką, gdy podobna tematycznie „Ruth” do tej pory kryła się w cieniu. Ale „Ruth” to nie tylko morały przeplatane cytatami z Biblii, to, jak wspomniałam, pyszny portret epoki z całą gamą ciekawych postaci i problemów, które z wielkim wyczuciem i świetnym stylem porusza Elizabeth Gaskell.

Chciałabym polecić „Ruth” nie tylko wielbicielką angielskiej pisarki, ale wielbicielom literatury klasycznej i wielbicielom dobrej książki, którą bez wątpienia jest „Ruth” którą umieszczam na półce z moimi  ulubionymi, wyjątkowymi powieściami.

Gorąco polecam.