"Północ południe" - Elizabeth Gaskell

Wreszcie wydanie polskie słynnej klasycznej powieści Elizabeth Gaskell!
Akcja powieści obejmuje czasy rewolucji przemysłowej w Anglii. Główna bohaterka, Margaret Hale z sielskiego Południa przeprowadza się na przemysłową Północ, do miasta Milton (wzorowanego na Manchesterze). Tak poznaje od podszewki życie robotników przędzalni bawełny oraz jej właściciela, pana Thorntona.

Długo nosiłam się z powtórką tej książki. Aż tu w sobotę weszłam na jeden z blogów i natrafiłam na okładkę tej powieści. PYK i już zdejmowałam ją z półki, już siedziałam na polu, w promieniach chylącego się ku zachodowi, słońca i płynęłam do innego świata. Gaskell jest u nas w Polsce, stosunkowo niszowa. Szkoda, bo i jej powieści i ekranizacje tych powieści są perełkami. Warto po nie sięgnąć i uciec do lepszego świata. Z całego serca polecam, rzadko trafiają się tak motylkowe dzieła, pełne ciepła i jakiejś pozytywnej energii.

Margaret Hale jest córką pastora, przez ostatnie lata bawiła w Londynie u ciotki, jednak teraz po ślubie córki tejże ciotki wraca do rodziców na wieś. Do rajskiego Helstone, małej wioski na południu Anglii, gdzie wszyscy się znają a w pamięci Margaret jawi się ona niczym Arkadia. Niestety niedługo będzie mogła cieszyć się sielanką, jej ojciec z powodu kryzysu wiary występuje z Kościoła i zmuszony jest szukać nowego domu i zajęcia. Za radą swojego przyjaciela, wybór eks-pastora pada na Milton, przemysłowe miasto na północy. W porównaniu z Helstone Milton to inny świat, brutalny, brudny, zadymiony, obcy i ogromny. Ludzie tam kierują się zupełnie innymi standardami moralnymi. Więcej tam biedy, wyzysku, a wszystkim rządzi zysk i pieniądz. Personifikacją tych cech, które Margaret uważa za najgorsze, wydaje się być John Thornton, właściciel dużej fabryki. Pech chce, że zostaje on uczniem jej ojca, drogi Hale`ów i Thorntonów przecinają się raz po raz. A młody fabrykant zaczyna darzyć dumną pannice z południa czymś więcej niż tylko sympatią.

Mogłabym nazwać tę książkę „Dumą i uprzedzeniem” w mieście  fabryk, bo konstrukcja jest podobna. Tylko, że „Północ południe” to nie tylko romans. Autorka korzystając z własnych obserwacji, jednym z głównych problemów uczyniła narodziny przemysłu w Anglii, problemy panów i siły roboczej. Strajki, kwestie finansowe, bankructwa wszystko to znajdziemy w książce, dlatego „Północ południe” to książka o społeczeństwie, nie tylko płytki romanc. Zresztą romans też płytki nie jest. Gaskell pisze cudownie, tak wyraziście, że czytelnika targają te same emocje, co bohaterów w powieści.  John Thornton jest jednym z moich ukochanych bohaterów literackich, po genialnej ekranizacji BBC, będzie zawsze miał twarz Richarda Armitage`a, jego mimika, głos, gesty doskonale oddają jego rozterki, rozdźwięk pomiędzy zewnętrznym opanowaniem a katuszami wewnętrznymi.

Nie wiem jak Wy, ale ja od czasu do czasu muszę sięgnąć po książkę taką jak ta, osadzoną w innym świecie, z szeleszczącymi sukniami, szarmanckimi mężczyznami. Książkę o świecie pełnym klasy, chociaż nie idealnym. Gaskell napisała wspaniałą książkę, którą śmiało można postawić w jednym rzędzie z „Dumą i uprzedzeniem”.

Z całego serca Was zachęcam do zapoznania się z tą historią, a później oczywiście sięgnijcie po ekranizację.