"Kobiety" - Stanisława Kuszelewska-Rayska

Bohaterkami książki Stanisławy Kuszelewskiej-Rayskiej są zdeterminowane i dzielne kobiety, które biorą czynny udział w walce z Niemcami. Są wśród nich te wykształcone i te proste, ale łączy je jedno, miłość do ojczyzny i miłość do synów oraz mężów walczących w obronie swego kraju. W obliczu zagrożenia stają do walki. Odnajdują w sobie niezwykłą siłę i podejmują ryzyko. Drukują ulotki, ukrywają Żydów, organizują szpitale powstańcze, szyją ubrania z tego, co mają pod ręką, oddają krew, by za zarobione pieniądze kupić na czarnym rynku to, co niezbędne. To obraz kobiet walczących każdego dnia o przeżycie. Nie dla siebie, ale dla ukochanych, którym trzeba pomóc, przygotować i dostarczyć paczki do obozu pracy.
W książce "Kobiety" Kuszelewskiej prosta kobiecina prowincjonalna, "mamuleczka", udziela reprymendy nie dosyć ostrożnemu wysokiemu dygnitarzowi konspiracji. "Podziemny oficer odruchowo sprężył się na baczność". I my tak robimy, zamykając przeczytaną książkę. Melchior Wańkowicz, Książka o kobietach w Polsce ("Wiadomości", 6 X 1946). 
Na obecne wydanie książki Kobiety Stanisławy Kuszelewskiej-Rayskiej składają się dwie pozycje: Kobiety oraz Dziwy życia, posłowiem opatrzył Sławomir Cenckiewicz.

Sierpień był w tym roku szczególny, rocznicowy, głośny od syren, ale i wrzesień skłania do refleksji. Tyle lat… tyle lat minęło od chwili gdy zawaliło się życie tylu osób „a lato było piękne tego roku”. Lubię wykorzystywać rocznice, jako pretekst do przeczytania jakiejś książki. Często patrzę w kalendarz, czytam jakąś notkę i bach! Okazuje się, że za dwa dni wypada jakaś fajna rocznica i bach! Ja na półce mam książkę związaną z tym wydarzeniem, czy osobą i czytam. Jednak muszę być z Wami szczera, do lektur tej książki nie skłoniła mnie rocznica wybuchu II wojny. Gdy przeczytałam zapowiedź tej książki byłam zaintrygowana, nawet już samym tytułem.

W ostatnich latach autorzy przypomnieli sobie, że historia nie była tworzona przez samych mężczyzn, że nie tylko oni walczyli i ginęli. Mnożą się książki o kobietach na froncie, w powstaniu, u boku dyktatorów z prędkością z jaką rozmnażają się li i jedynie bakterie… ale nie jest to zarzut, bowiem wśród tych książek znalazłam już tyle perełek, że po prostu warto po nie sięgać.

Aby przybliżyć Wam fabułę tej książki pozwolę sobie zacytować wstęp. Wstęp dający do myślenia i dobrze napisany: „Wkraczając do Polski w 1939 roku, Niemcy nie doceniali roli kobiet polskich. Mordowali je przez wrodzone okrucieństwo, lub w celu biologicznego wytępienia narodu polskiego, nie dostrzegali natomiast w kobiecie przeciwnika. Kobiety niemieckie są przeważnie bierne, mało inteligentne i z reguły stojące z dala od życia politycznego. Niemcy przypisywali te same cechy kobietom polskim. Pierwszy rok okupacji otworzył im oczy. Przekonali się ze zdumieniem, że Polka na równi z mężczyzną występuje czynnie do walki o niepodległość. Że dorównuje mężczyźnie w odwadze, inicjatywie, wytrwałości, gotowości bojowej, a góruje nad nim w wytrzymałości na tortury(…).”

Stanisława Kuszelewska-Rayska tworzy kolaż, opowiada o kobietach, które walczą, czekają, oddają życie, czas, zdrowie dla dobra Ojczyzny(znowu to dulce et decorum, est pro patria mori ). Na ten kolaż składają się notki o kobietach, dzielnych, wspaniałych. Nie wszystkie umarły, nie wszystkie cieszyły się z przeżycia. To taki obrazek ułożony z puzzli, tylko, że każda część układanki jest osobną historią i tworzy interesujący widok.

Ta książka ma przewagę nad „Bohaterkami powstańczej Warszawy”, chociażby przez to, że autorka nie skupia się na życiorysach. Już w samym wstępie mamy informację, że bohaterstwo kobiet było ponad podziałami, poza warstwami społecznymi, w bohaterstwie bratała się hrabina ze służką. Autorka nie częstuje nas kilkunastostronicową mini-biografią, nie wyciąga dziadków, dzielnie przelewających krew w powstaniu styczniowym i ojców pijących z Piłsudskim, ona pokazuje migawki z życia. Liczy się tu i teraz… bo w tej chwili żyjesz.

To była jedna z lepszych książek jakie czytałam, bardzo mocna… niekiedy potrzebowałam dłuższej chwili, żeby zaczerpnąć oddechu i zdystansować się. Ta książka przypomina zbiór opowiadań, lakonicznych, wyważonych napisanych w reporterskim, zwięzłym stylu i to jest największą zaletą tej książki, te krótkie zdania wbijają w fotel, lepiej niż barokowe, okrągłe pełne zawijasów zdania. Lakoniczność zabija metodą tysiąca cięć.

Za co autorka ma ogromny plus? Ona nie pisze o bieganiu z bronią, strzelaniu i krwi, ona pisze o takim codziennym bohaterstwie… mężczyźni chowali się w lasach i walczyli, kobiety czekały i płakały i cudownie zdrowiały gdy trzeba było syna nawrócić i Niemca zabić.

Autorka pokazuje, że wojna to nie była tylko Warszawa, nie tylko powstanie. Bardzo kompleksowa książka.

Ta książka jest piękna i wzruszająca, cudownie napisana, wzrusza i przykuwa uwagę. Jeżeli się wahacie… nie czyńcie tego dłużej, sięgnijcie po książkę tak prawdziwą i dobrą w doskonałym stylu.

Top, po prostu TOP!!

wieczór - po tygodniu pracy.