"Dziewczyny z Syberii" - Anna Herbich

„Polka? Od razu widać, po charakterze!” Przeszły przez piekło. Nie poddały się.Stefanię kryminaliści z łagru przegrali w karty dwa razy – przeżyła dzięki przyjaciółce.Natalia stanęła w obronie bitej kobiety – za karę miała umrzeć w lodowatym karcerze.Alinę deportowano jako jedyną z całej rodziny – trafiła do łagru dla dzieci, miała dziesięć lat. 
Wszystkie pamiętają to samo: walenie kolbami w drzwi, kilka chwil na spakowanie rzeczy, płacz, wagony bydlęce i trzask ryglowanych drzwi. Kilka tysięcy kilometrów podróży w nieznane. Czekały je niewolnicza praca w sowieckich łagrach, walka o życie swoje i bliskich, głód, choroby i straszliwe syberyjskie mrozy. Doświadczyły niewyobrażalnego cierpienia, jednak nic nie było w stanie ich pokonać. Amnestia była wybawieniem. Część wyruszyła w wędrówkę z armią Andersa. Wiele zaczęło nowe życie w różnych zakątkach świata. Inne zdecydowały się na powrót do ojczyzny. Niektóre bohaterki tej książki nigdy nie opowiedziały bliskim o tym, co przeżyły na Syberii. Anna Herbich w przejmujący sposób pokazuje, jak naprawdę wyglądała walka o przetrwanie na nieludzkiej ziemi. Pozwala nam zobaczyć dramat sowieckiego zesłania oczami kobiet cudem ocalałych z syberyjskiej katorgi.

Bardzo lubię serię Wydawnictwa Znak Prawdziwe historie. Chociaż, nie wiem czy słowo lubię, właściwie opisuje moje uczucia do książek, które w większości przeciągają mnie przez wyżymaczkę. Poszłam spać o drugiej w nocy, bo nie mogłam odkleić od rąk książki, musiałam czytać i czytać. Podczas, gdy „Dziewczyny z powstania” były dobre, ale słusznie,  niektórzy zarzucali, że są wtórne, że o Powstaniu człowiek czytał tyle okropności,  że mało co o wstrząśnie, tak teraz Anna Herbich porusza temat, rzadko opisywanego, zwłaszcza w Polskiej literaturze, mamy Inny świat, a wiadomo że wszystko napisał Sołżenicyn. Tym chętniej sięgnęłam po głos kobiet zsyłanych w tak nieludzkie miejsca… one miały zginąć, musiały zginąć, ale przeżyły… jakim cudem? Nie wiem, ale to potwierdza to co mówi jedna z bohaterek, kobiety wcale nie są słabą płcią.

Dziesięć historii, jakże podobnych, pod drzwiami staną i nocą, kolbami  w drzwi załomocą. Sowieci pojawiali się Sowiecie, groza. Czasami próbowały uciekać, na Zachód, byle dalej… Inne za żadne skarby nie chciały porzucić polskiej ziemi. Ponieważ nie akceptowały nowej władzy były sądzone za zdradę ojczyzny, za to dostawało się wiele lat w gułagu i zalecenie specjalnego, ostrego traktowania, jako wroga ludu. I nie ważne czy walczyło się w partyzantce, czy było się kilkuletnią dziewczynką. Wróg ludu, to wróg ludu, trzeb go wywieźć, licząc, że wśród nieprzebytych śniegów tundry, padnie budując kraj marzeń chłopa i robotnika.  Wywożone samotnie, albo z rodzinami, różne pochodzenie, ale łączyło ich jedno, przyjechały z cywilizowanej Polski, w środek zacofanej Rosji, do więzień w których prym wiedli kryminaliści, kradzieże i gwałty były na porządku dziennym, a polskie panienki musiały się w tym odnaleźć i walczyć.

 

o co chodzi z tą polityką?

Lektura, opowieści tego, co te kobiety przeżyły, budzi zgrozę, wyciska łzy z oczu. Okrucieństwo systemu, do tej pory częściej omawiano zbrodnie nazizmu, ten komunizm, prze lata powojenne był naszym wymarzonym stanem, do którego dążyliśmy, gdy wróciła demokracja i wolność słowa, skupiliśmy się na bezsensownych sporach o tym komu bardziej zależy na Polsce i zapomnieliśmy o gehennie Sybiraków. Oni pamiętają… tak jak pani Weronika, która po powrocie z katorgi, wbrew rozsądkowi, jako wróg ludu została w Sowietach, ma już sto lat, kultywuje miłość do Polski, stawia krzyże, pamięta – Białoruś nadal ją represjonuje. Zresztą… czy represje są potrzebne? Gdy człowiek pamiętam, o ludziach którzy tam zostali, umarli, o umierających dzieciach, głodzie i strachu. Strachu tak silnym, że pcha do samobójstwa?

wschodni trunek i drang nach Osten

Ta książka jest mocna, należy do gatunku książek prawdziwych, takich które chce się mieć na półce. Opisać ją słowami, fajna, niezła, super, niesamowita to nieporozumienie, siła tej książki nie leży w opisie, w fabule, ale w uczuciach jakie towarzyszą przy czytaniu.

Anna Herbich użyła schematu znanego z poprzedniej książki, czyli krótkie słowo wstępne, później opis dzieciństwa i młodości, który przechodzi do zsyłki, następnie losy po uwolnieniu i doskonale puentujące słowa na koniec. Te kobiety mówią, cenię sobie, że Herbich nie wpycha się uparcie na pierwszy plan,  właściwie miałam uczucie, jakoby autorka występowała li i jedynie jako skryba. Dzięki temu, my słuchamy bezpośrednio tych kobiet, to spotkanie jest intymne i wzruszające, można płakać bez świadków.

Skończyłam czytać tę książkę o drugiej w nocy, popłakałam się, wzruszyłam i długo nie mogłam zasnąć. Przydałoby się, żeby politycy czytali te opowieści, może zamiast kłócić się o pieniądze i o prestiż, nauczyliby się słodkiej miłości, kochanej Ojczyzny. Współczesnemu człowiekowi też się lektura przyda, zobaczy jak mało znaczą rzeczy, a jak wiele miłość, ktoś dla kogo trzeba żyć, do kogo trzeba wrócić.

Te historie są wstrząsające, ale i piękne, bo opowiadają nie tylko o zezwierzęceniu, wcielonym złu, ale też o lepszych obliczach człowieczeństwa, o mocy miłości… Naprawdę bardzo, bardzo polecam!! Okazało się, że piękna okładka to tylko zapowiedź, niezwykłej treści.