"Nasze kochane święta" - Iwona Poczopko

Dziś mamy Wigilię, zwyczajowo, dzień spotkań z rodziną. Postanowiłam, że w te święta będę czytała książki, albo z prezentów, albo o okładkach i tematyce świątecznej. Na tapet pierwsza wskoczyła powieść polskiej autorki, której nie znam. Okładka – rzut oka na wigilijny stół. Miałam prawo spodziewać się tej czystej magii świąt. Tymczasem to pełna goryczy opowieść o polskiej rzeczywistości.

Historia rodzinna w czterech wigilijnych aktach 
Przewrotnie opowiedziana saga rodzinna, wpisana w historię ostatnich dziesięcioleci. Niepolityczna i pod prąd. Zaczyna się w dobie „bujnego Gierka”, a kończy w dzisiejszych trudnych czasach. 
Przy wigilijnym stole Niuty i jej męża Edka jest jak w wielu innych rodzinach. Zbierające się grono raz się powiększa, raz maleje, w zależności od ślubów, narodzin dzieci i… rozwodów. Krewni i najbliżsi raz się kochają, a raz kłócą, stawiając czoła problemom i ciesząc się z sukcesów. Gdy spotykają się na święta, w ich rozmowy wkrada się polska rzeczywistość, rozpalając namiętności biesiadników. Ponad wigilijnymi potrawami, podczas przeżuwania śledzi, uszek i ciast, odbywa się bój na argumenty i życiowe doświadczenie. Przeszłość miesza się z teraźniejszością, życie prywatne z polityką. Jest i śmiesznie, trochę strasznie i bardzo po naszemu.

Mamy książkę podzieloną na cztery rozdziały. Każdy to inna epoka, od Gierka, po czasy wolnej Polski. Mamy tę samą rodzinę, chociaż członkowie to sprawa dynamiczna. Stałą są trzy kobiety, matka i dwie córki, zięciowie się zmieniają, ojciec w końcu umiera. Stałą są też burzliwe dyskusje przy stole, kłótnie i różnice zdań. Mamy okazję obserwować ten polski mikroklimat. Jak pod mikroskopem możemy zobaczyć jak polityka wpływa na relacje w polskich rodzinach, że zamiast dzielić się opłatkiem, dzielą nas poglądy, a pomiędzy nami rozciąga się przepaść zadawnionych urazów. Rytuał żalów i pretensji. Za starzy na to robimy się, gdy jest już za późno, a i tak pałeczkę przejmują dzieci i wnuki. I tak, zamiast pojednania, mamy polską wojenkę.

Jest to książka pełna goryczy i realizmu. Jest antytezą książek świątecznych z których lukier wylewa się jak mdlący krem spod warstw ciasta. Nie uważam, że ta książka jest zła. Moim zdaniem ten realizm jest jej siłą. Wprawdzie u nas, jak w starożytności z okazji igrzysk ogłaszany był PAX deorum i kłótni o politykę nie było(inna sprawa, że moja rodzina jest raczej jednolita politycznie), to jednak znam z opowieści historię Wigilii pełnych wyrzutów, kłótni o życie i wiecznych uraz. Taki dysonans, z jednej strony długie godziny przygotowań, by stół i otoczenie były jak najbardziej świąteczne, a z drugiej ten brak życzliwości, okropny egocentryzm i nieumiejętność wybaczenia. Wprawdzie ostatnia część tej książki daje pewną nadzieję, spina wszystko klamrą.

Bardzo podoba mi się ta książka, jest dobrze napisana, opisy potraw, deserów, świątecznych zwyczajów i tego całokształtu, przenoszą nas w czasie. Sądzę, że jest to uniwersalna powieść, którą docenią i osoby, które tamte czasy pamiętają i Ci, którzy już tych sporów o socjalizm nie pamiętają, ale chcą poznać. Polecam!!