"Franciszek Blachnicki. Ksiądz, który zmienił Polskę" - Tomasz P. Terlikowski [biografia Ojca Oazy]

 Tak się składa, że książkę o założycielu Oazy, kupiłam po wysłuchaniu podcastu w którym gościem był Tomasz Terlikowski. Tak ciekawie opowiadał o Blachnickim, że poczułam imperatyw nabycia tej książki. Sama przez kilka lat chodziłam na oazę, bo na podkarpackiej wsi nie było alternatyw, była to naturalna kolej rzeczy, dopiero czytając tę książkę uświadomiłam sobie jak oderwane od ideałów Ojca Oazy był twór którego byłam członkiem. Nosiłam Foskę, ale nigdy nam nikt nie wytłumaczył skąd nazwa, jaka symbolika. Nic. W sumie nie wiem, czy na spotkaniach na które jeździłam padło nazwisko Blachnickiego… nie mogę sobie tego przypomnieć, ale teraz jest już to jaśniejsze. Ksiądz Franciszek Blachnicki był bardzo niejednoznaczną postacią, postacią którą zwalczali współcześni mu hierarchowie a nie tylko bezpieka.

 

Wychował pokolenia. Zmienił Polskę. Zmienił Kościół.

Nawrócił się w celi śmierci więzienia gestapo niedługo po opuszczeniu obozu w Auschwitz. W obozie koncentracyjnym przebywał wtedy, gdy o. Maksymilian Kolbe składał za współwięźnia ofiarę ze swojego życia. Jako wychowanek harcerstwa Franciszek z zaangażowaniem walczył z Niemcami, konspirował w rodzinnych Tarnowskich Górach i nawet przesłuchiwany nie tracił patriotycznego ducha. Jednak później zapadł wyrok – wyrok śmierci.

Franciszek Blachnicki. Jeden z najważniejszych duchownych okresu PRL-u, który wraz z Karolem Wojtyłą, Stefanem Wyszyńskim i Jerzym Popiełuszką rekonstruował polski Kościół po tragedii II wojny światowej, w mrocznych dekadach PRL-u. Młodość i doświadczenia z czasów okupacji ukształtowały przyszłego księdza, który intensywnie działał na rzecz trzeźwości Polaków, a następnie stworzył swoje największe dzieło – ruch oazowy. Jak wyglądały jego relacje z Wojtyłą i Wyszyńskim? Jak to się stało, że pociągnął za sobą miliony wiernych? Skąd wzięły się kontrowersje wokół jego śmierci?

Tomasz Terlikowski kreśli opowieść z epickim rozmachem i razem z Franciszkiem Blachnickim poszukuje sensu ludzkiej egzystencji. Biografia założyciela Ruchu Światło-Życie to fascynująca historia człowieka, który wychował pokolenia Polaków i którego dzieło trwa do dziś.

Przenosimy się sto lat w przeszłość, do roku 1921 roku, trwają powstania śląskie a w rodzinie Blachnickich rodzi się syn. Franciszek. Jego ojciec jest nadpielęgniarzem, pracuje dla kopalni, dla ochrony zdrowia górników, stąd życie rodziny związane jest ze Śląskiem, z przeprowadzkami, z typowym śląskim życiem. Duża rodzina, patriotyzm, etos pracy i bliski związek z katolicyzmem. Harcerstwo. Tym jest od małego otoczony Franciszek Blachnicki, a jednak w wieku nastoletnim przechodzi tak poważny kryzys wiary, że ją porzuca, nie podchodzi do bierzmowania, ostoją jego życia zostaje patriotyzm. Zbliża się wojna, chłopak wstępuje do wojska, a później już wszystko co go spotka to historia. Nie składa broni, angażuje się w podziemną walkę, ta walka zaprowadzi go do więzienia i finalnie do Auschwitz, w jednym z pierwszym transportów. Będzie w obozie, gdy śmierć poniesie Maksymilian Maria Kolbe, co naznaczy jego późniejsze życie. Przebywając w celi śmierci dozna nawrócenia – jak Paweł w drodze do Damaszku. A ponieważ Franciszek nie uznaje półśrodków, to nawrócenie zaprowadzi go do seminarium. Lata seminarium to czas refleksji nad własną marnością, ogromnego zawierzenie Matce Boskiej. A później kolejne parafie, inny model bycia księdzem, co ściągnie na Blachnickiego uwagę i bezpieki i kościelnej hierarchii. Nie przyniesie to nic dobrego, więzienie znowu, problemy w pracy,  a jednak Franciszek Blachnicki nie ugina się, chce reformować Kościół, zdaje się sprzyjać temu też sama góra, wszak zacznie się Sobór Watykański II, ale w Polsce nie można po prostu czegoś zmieniać.  

Ta biografia to solidna historia ruchu który zmienił polski kościół, wszak oaza trwa do dziś, ale wydaje mi się, że coraz mniej Franciszek Blachnicki jest w niej obecny…

 

Czytając tę książkę żałowałam, że ideały Franciszka Blachnickiego zostały tak zmitrężone. Tylko że w zcentralizowanym, skostniałym polskim kościele nie ma miejsca na takie idee, gdzie hierarchia jest mniej ważna, gdzie liczy się duch. Biorąc pod uwagę jak krytykowane były i są reformy soborowe, co się dzieje teraz w Kościele, wcale nie dziwi mnie, że tak bezlitośnie skazano Franciszka Blachnickiego na zapomnienie.

Książka jest napisana bardzo dobrze, jedyne czego mi brakuje to przypisów na dole strony wyjaśniających zwroty z naprawdę hermetycznego języka. Przypisy mamy na końcu książki co jest bardzo niewygodnie i za każdym razem krytykuję takie rozwiązanie. Jednak to tylko techniczny szczegół, który nie wpływa na jakość książki a tę warto przeczytać, zresztą ja jestem fanką Tomasza Terlikowskiego, od pewnego czasu jest naprawdę wyważonym i wartościowym głosem w religijnej narracji. Mam zapas Jego książek, zatem niewątpliwie nie jest to ostatnia książka w tym klimacie.