"Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz armii Andersa" - Aileen Orr [ o misiu co walczył pod Monte Cassino ]

Niedźwiedzia Wojtka kojarzy każdy, kto chociaż raz dokładniej przyglądał się losom Armii Andersa. Syberyjski niedźwiedź brunatny, który z Persji przeszedł szlak bojowy, jak równy z równym, był symbolem żołnierza-emigranta, który wyrwany ze swojej ojczyzny, po trudach walki, nie znalazł upragnionej wolności, ale marniał za kratami. Nawet komuniści chcieli Wojtka do Polski sprowadzić, ale emigranci nie chcieli druha oddać, a biedny miś zmarniał za kratami. Szkocka pisarka napisała o nim książkę, starała się upamiętnić miśka, który był jej pierwszą miłością. Wojtek umiał każdego owinąć sobie dookoła pazura. Byłam ciekawa jak Brytyjka opisze historię naszego słynnego niedźwiadka, który tak wsławił się pod Monte Cassino. Książkę pomimo kilkuset stron połyka się dosyć prędko, ale jak z jakością.

Aileen Orr przedstawia historię niezwykłego niedźwiedzia o imieniu Wojtek, opisując jego drogę od Persji po Szkocję i służbę w polskim wojsku. Obszerny epilog napisany przez Neila Aschersona podkreśla zasługi Polaków w walce z III Rzeszą.
W roku 1942 polscy żołnierze Armii Andersa maszerujący z Persji do Palestyny wymienili garść pieniędzy, tabliczkę czekolady, szwajcarski nóż oficerski i konserwę wołową na wychudzonego niedźwiadka. Wojtek - bo tak nazwano zwierzaka - pełniący początkowo rolę maskotki, szybko awansował na pełnoprawnego żołnierza, posiadającego wojskowy stopień i numer ewidencyjny. Podczas kampanii włoskiej został amunicyjnym, donoszącym pociski do ciężkich moździerzy. Od tego czasu symbolem 22. Kompanii Zaopatrywania Artylerii 2. Korpusu gen. Andersa, w której służył, stał się rysunek niedźwiedzia niosącego pocisk. Po zakończeniu wojny Wojtek wraz ze swymi towarzyszami broni przybył do Szkocji. Syryjski niedźwiedź szybko odnalazł się w nowych warunkach i, zanim przeprowadził się na stałe do edynburskiego zoo, stał się powszechnie znanym członkiem lokalnej społeczności.
Aileen Orr przedstawia historię niezwykłego niedźwiedzia, opisując jego drogę od Persji po Szkocję. Obszerny epilog napisany przez Neila Aschersona podkreśla zasługi Polaków w walce z III Rzeszą.Książka wydana w Polsce w 70. rocznicę urodzin Wojtka.

Początek jest pomieszany, trochę będzie to charakterystyczną cechą książki. Autorka pisze o Wojtku w zoo, później opisuje swoje pierwsze spotkanie z miśkiem, później opowiada o dziadku relacji z nim, o historii dziadka, przeplatając to II wojną światową w Polsce. Niestety te historyczne wstawki dla Polaka będą takie, ni przypiął, ni wypiął. Autorka będzie próbowała zmieścić dramat podwójnej okupacji w dwóch akapitach, a o swojej rodzinie rozpisze się już obszerniej. Rozumiem, że to książka osobista bardzo, ale moim zdaniem te proporcje będą bardzo zaburzone. Później dowiemy się, skąd wziął się Wojtek w Armii Andersa, prócz historii z wykupem od perskiego chłopca miśka przeznaczonego do zabawiania plebsu na jarmarkach, dostaniemy kilka zabawnych, wzruszających anegdot o przygodach Wojtka w armii, trochę o bitwie pod Monte Cassino, trochę o udziale Wojtka w tej bitwie i płyniemy do Szkocji. Tu znowu będzie i historia i rodzina autorki. Tak trochę wszystkiego. W efekcie, książka sprawia wrażenie nieco rozmytej, na pewno bardziej przypadłaby do gustu komuś z zagranicy.

Mam zwykle problem z książkami pisanymi przez obcokrajowców o polskiej historii. Ta książka bez wstawek historycznych, bez próby wyjaśnienia przez autorkę tego co się działo w Polsce, w sposób no kulejący – łagodnie rzecz ujmując i bez tych rodzinnych wstawek, byłaby niezła. Gdyby autorka częściej przypominała sobie, że książka ma być o Wojtku a nie o wszystkim i przy okazji o misiu, czytałoby się ją o wiele lepiej, tymczasem bywają ciągi stron, gdy autorka rozpisuje się o swojej rodzinie.

Muszę jednak nadmienić, że gdy autorka już skupia się na Wojtku pisze o nim z ciepłem, z humorem, że nie da się misia nie pokochać. Gdyby tylko było tych fragmentów więcej!

Książka recenzowana dla portalu Papierowy Pies

Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz armii Andersa, Alieen Orr, tyt. oryginału: Wojtek the Bear: A Polish War Hero, tłumaczył: Arkadiusz Bugaj, liczba stron: 320