"Akuszerki" - Sabina Jakubowska [książka na Dyskusyjny Klub Książki]

 W październiku akcja trupy z półki przyniosła mi tytuł o którym słyszałam już od bardzo dawna, a ponadto miała to być lektura na październikowy Dyskusyjny Klub Książki. Wiele znajomych czytało tę książkę, a jak któraś miała coś wspólnego z położnictwem to już śpiewały hymny pochwalne po całości. To miała być książka odkrywcza i tak ważna jak ongi Chłopki. Solidny tom, do torebki bardzo średnio pasuje. Lektura zajęła mi tydzień, a myślałam, że przeczytam ją w jeden weekend. Wymagająca lektura i nawet na spotkaniu z Jakubem Małeckim, śmiałyśmy się, że kto dopiero zaczyna lekturę, to do środowego spotkania nie zdąży. Oczekiwania miałam wielkie, doprawdy miało to być opus magnum.

 

Zima 1885 roku, podkrakowska wieś. Młodziutka Franciszka rodzi swoje pierwsze dziecko. W porodzie towarzyszy jej przybrana matka, znana w okolicy akuszerka.

W tym samym czasie w pobliskim dworze również rodzi się dziecko. Franciszka zostaje zatrudniona jako jego mamka. Splot okoliczności sprawia, że zaczyna pomagać okolicznym kobietom w przyjściu na świat ich dzieci, a dzięki nieoczekiwanemu wsparciu zaczyna naukę w krakowskiej szkole położnych. Na początku jest zagubiona, lecz wkrótce zyskuje pewność siebie. Wraca z Krakowa do rodzinnej wsi bogatsza w wiedzę o rodzeniu, która boleśnie zderza się z wiejską rzeczywistością, biedną i zabobonną. Wciąga ją wir namiętności i wielkiej historii.

„Akuszerki” to inspirowana autentycznymi zapiskami prababki autorki monumentalna i porywająca opowieść o kobiecie, która obcowała z życiem i śmiercią, kochała, nienawidziła i niosła pomoc o każdej porze dnia i nocy, także podczas wojennej zawieruchy.

Sabina Jakubowska od lat jako doula towarzyszy kobietom przy porodach. Z wykształcenia archeolog. Fascynuje ją historia lokalna, której poświęciła też doktorat. Jej debiutancka powieść dla młodzieży otrzymała Nagrodę Główną w konkursie Promotorzy Debiutów. „Akuszerki” są jej pierwszą powieścią dla dorosłych czytelników.

Akcja rozpoczyna się w lichej chacie, gdzie młoda Franciszka Diabelec rodzi swoje dziecko, do porodu wezwana zostaje akuszerka Regina Perkowa, prywatnie matka, a tak naprawdę przybrana matka Franciszki. Dziecko rodzi się z trudem, rodzi się martwe i przychodzi Łaskawość Śmierć u której Regina wyprasza życie dla Franciszki. Ogólnie Regina jest spirytus movens życia Franciszki, to matka ją wydała za Diabelca, który był zakochany w Reginie(patologia), to ona zabiera młodą położnicę do pobliskiego dworu, gdzie zostaje mamą, i gdzie otwiera się przed nią perspektywa zastania położną. Franciszka jedzie do Krakowa i uczy się w Szkole Położnych, dla ledwo piśmiennej dziewczyny to ogromna zmiana. Obserwujemy tą naukę, później jej normalne życie, pełne porodów, trosk, ale też w końcu miłości, spełnienia. Siedem dekad życia na prowincji. Zaczynamy w latach osiemdziesiątych pod panowaniem Franciszka Józefa, a skończymy tę opowieść w latach pięćdziesiątych, gdy rządzi Bierut, a imię Józef kojarzone jest ze Stalinem. Z losami położnej będą się krzyżować losy wielkiej historii, wojny(trzy), zamieszki, pożary, powodzie. Dużo mądrości ludowej, wiele zwyczajów, naturalny rytm życia, to wszystko znajdziemy w tej książce.

 

Nie wiem dokładnie czego się spodziewałam po tej książce, ale po opiniach jakie czytałam, myślałam, że to będzie książka rewolucyjna, odkrywcza, wielka i ją się czyta bardzo dobrze, nie czuję zawodu absolutnie, ale to jest po prostu wiejska saga. Trochę w stylu sagi rozgrywającej się na Zamojszczyźnie Kasi Bulicz-Kasprzak, tyle że Sabina Jakubowska wydała całość w jednym tomie zamiast rozwlekać to na lata – za to wielki plus. Podoba mi się, że Franciszka miewa wady, ten fragment gdy wpada w sidła nałogu nadają jej ludzkiego wymiaru, bo w pewnym momencie, gdy ugruntowała swoją pozycję położnej stała się nieci zbyt idealna. Chociaż okoliczności zakończenia tego nałogu to już nieco nie moja bajka. O ile wszystkie fragmenty związane z Łaskawością, dawałam radę przeczytać, nie przeszkadzały mi, o tyle wszystkie wątki z pogranicza magii, czy jawy i snu mnie gryzły. Wątek Brata Anioła, czy nawet Jasia – już mi nieco zgrzytały. Żałuję, że te czasy od międzywojnia są takie jakby skondensowane, ale też rozumiem, póki Franciszka jest młoda, to większe szanse na dynamikę w jej życiu, co może się dziać w życiu osiemdziesięciolatki, kolejne romanse? Ciąże? Zdrady? Takie jest życie. I to jest właśnie podsumowanie tej książki, ona jest o życiu, jego blaskach i cieniach o pracy, kręgu życia. Dobra książka na jesień, sprowadza do pionu. A i pokazuje, że każde dobro do nas wraca, to widzimy w każdym wątku powracającym z Koblerami(chociaż ktoś pewnie uzna, to za nadzwyczajny i nieprawdopodobny zbieg okoliczności).