"Dziewczyny ze Słowaka" - Maria Paszyńśka [ kobieca wersja "Kamieni na szaniec"

Lubię powieści Marii Paszyńskiej, chociaż dawno po żadną nie sięgałam. Polecano mi powieść o dziewczynach z przedwojennego liceum. Książka jest ładnie wydana i wpada w oko, aż w końcu się złamałam. Miała poczekać na swój czas, ale uznałam, że będzie doskonałym pomysłem na fryzjera i takie tam wyjścia. Tylko że, gdy już zaczęłam nie mogłam się oderwać. Kamienie na szaniec w szkole czytaliśmy wszyscy(w moim świecie czyta się lektury), a ta książka będzie kobiecą wersją. Wojna widziana oczyma dziewcząt nasiąkniętych ideałami.

 

Opowieść o przemilczanych bohaterkach

Wszyscy znamy „Alka”, „Zośkę” i „Rudego” z Kamieni na szaniec. A kto pamięta o dziewczynach ze Słowaka?

Drobna Natalia zostaje „królową kanałów”, Ewka, szybowniczka i spadochroniarka, ryzykuje życie w zasadzce na esesmana Alfreda Milkego. Halina podrzuca policjantom zakazane druki „N”, a Wandzia przeprowadza ewakuację Szpitala Ujazdowskiego.

Harcerki z warszawskiego Liceum im. Słowackiego w innym świecie opalałyby się nad Wisłą, ściągały na matematyce, tańczyły na dansingach na Bielanach, snuły marzenia o czekającej je dorosłości. Ale żyją w złym miejscu i złym czasie. Zamiast na parkiecie spotykają się w kanałach, zamiast do szkoły jeżdżą na tajne komplety, a zamiast wzorów matematycznych na tablicy, rysują na murach stworzony przez jedną z nich znak Polski Walczącej.

Za wszystko grozi im śmierć.

Maria Paszyńska w pełnej emocji i napięcia powieści opowiada mniej znaną – kobiecą historię okupowanej Warszawy i Powstania Warszawskiego. Na podstawie starannie zgromadzonych materiałów historycznych opisuje losy tych, których wkład w walkę o niepodległą Polskę wciąż pozostaje niedoceniony.

Historia, która zbyt długo czekała na opowiedzenie.

Książka zaczyna się tuż po wojnie, gdy dyrektorka Liceum im. Juliusza Słowackiego brnie przez morze warszawskich ruin. Jest początek 1945 roku, już po wyzwoleniu Warszawy, ale miasto wciąż jest cmentarzem ciał i nadziei. Pani Helena Kasperowiczowa idzie do swojej szkoły, gdzie przez lata kształciła pokolenia dziewcząt z Ochoty. Ma nadzieję, że budynek jej szkoły przetrwał zawieruchę wojenną. Helena dociera do szkoły, ocalałej, chociaż mocno zniszczonej. Tam znajduje album ze zdjęciami i wspomina dziewczęta, czuje wstyd na swoją bierność i zestawia ją z postawą swoich uczennic. Po latach pamięta każdą z nich, ich wady i zalety, ich pragnienia i marzenia, myśli o młodych zakończonych życiach w brutalnej wojnie.  

Ta książka to historia tych dziewcząt, ich losy mają wspólny mianownik, chociaż każda z nich jest inna, ale wszystkie chcą walczyć, rwą się do aktywności, chociaż nie jest im łatwo, bo wojna jest męską sprawą, one mogą opatrywać rany, szyć, być wsparciem, ale każda z nich pokaże, że mają większe ambicje. Bardzo poruszająca i przejmująca smutkiem opowieść. Spotkamy tu bohaterów i zdarzenia z Kamieni na szaniec, ale  ta książka nie jest kobieca imitacją, ta książka jest oddaniem głosu dziewczynom, które też miały ideały, też nie mogły znieść bierności. Mnie najbardziej poruszyła historia Halinki oraz Ewki, żałuję że historia Hanki Szapiro jest ledwie napomknięta, wydaje się fascynującą dziewczyną.

Bałam się, ze wątek powstania wprowadzi tak naprawdę jakieś banalne nuty, wszak tyle już o nim napisano, powiedziano, ale tym razem mamy mniej znane wątki, a historia Janki i Natalii naprawdę poruszają.

Czytałam tę książkę jednym tchem i co mogę powiedzieć, oczywiście, ze uroniłam łezki. Maria Paszyńska włożyła w tę książkę dużo serca, a dodatkowo to jak pisze o swojej szkole w posłowiu, no cóż, rozumiem zachwyt budynkiem i miejscem z duszą – całkowicie.