"Zabić drozda" - Harper Lee

Lata trzydzieste XX wieku, małe miasteczko na południu USA. Atticus Finch, adwokat i głowa rodziny, broni młodego Murzyna oskarżonego o zgwałcenie biednej białej dziewczyny Mayelli Ewell. Prosta sprawa sądowa z powodu wszechpanującego rasizmu, urasta do rangi symbolu. W codziennej walce o równouprawnienie czarnych jak echo powraca pytanie o to, gdzie przebiegają granice ludzkiej tolerancji. Zabić drozda to wstrząsająca historia o dzieciństwie i kryzysie sumienia. Poruszająca opowieść odwołuje się do tego, co o życiu człowieka najcenniejsze: miłości, współczucia i dobroci.

Od lat obiecuję sobie, że listę stu książek, które trzeba przeczytać(według BBC), potraktuję poważnie i chociaż przeczytam te tomy, które leżą na półce. Powiedzmy, że idzie mi tak se. Na szczęście Mikołaj obdarował mnie ksiażką z tej listy. „Zabić drozda”, ten tytuł obija się od czasu do czasu w literackim światku, jednak jest to taka książka widmo, jak z „Ulissesem”, każdy słyszał, wie że trzeba chwalić, ale prawie nikt nie czytał. Ja przez 27(sic!!) lat nie znałam… Trafiła się okazja to nadrobiłam, bo odchamić się trzeba i nie można czytać tylko książek płaskich, Chociaż te „wypukłe”, potrafią nieźle zmordować…

Lubię książki dotyczące segregacji rasowej, rasizmu w USA, może nawet więcej, lubię czytać książki o niesprawiedliwości społecznej. Chociaż to lubię, w tym kontekście ma dziwny wydźwięk, to ja dzięki tym książkom odkrywam kolejne warstwy problemu, uświadamiam sobie, że sytuacja społeczna współczesna, nie powstała w jeden dzień i w jeden też się nie zmieni. „Służące”, „Sucha sierpniowa trawa”, „Kolor jej serca”, miedzy innymi te książki sprawiały, że zaciskałam dłonie w geście niemego sprzeciwu. Zastanawiałam się, czy „Zabić drozda”, książka będąca, bądź co bądź klasyką, wniesie coś nowego.

Zaczęłam czytać… kilkukrotnie czytałam opis z okładki bo za diabła to o czym czytałam, nie pasowało do tego o czym miałam czytać. Bałam się, że ktoś mi książkę źle złożył.

Otóż, książka podzielona jest na dwie części. Pierwsza to perypetie dzieci Atticusa Fincha, adwokata z Alabamy, które to żyją swoim życiem, jednocześnie po swojemu tłumacząc sobie problemy dorosłych. Książka pisana jest z perspektywy córki Atticusa zwanej Skautem(w innych tłumaczeniach – Smykiem). Skaut i jej brat Jem oraz ich przyjaciel Dill są niezdrowo zafascynowani domem w sąsiedztwie, w którym mieszka mężczyzna, który nigdy nie wychodzi. Krążą o nim mrożące krew w żyłach historie, co niezwykle pobudza wyobraźnię dzieci i prowokuje do wymyślania nowych zabaw.

Druga część książki dotyczy procesu w którym ojciec Skauta i Jema broni Murzyna oskarżonego o gwałt i pobicie białej kobiety. Sam fakt, że Atticus broni czarnego w takiej sprawie wzbudza oburzenie w białej części społeczności. Jest połowa lat trzydziestych dwudziestego wieku, a to że wszyscy obywatele są równi, jest tylko pobożnym postulatem.

O Yodo, momentami czytało mi się diabelnie ciężko. Książka jest napisana ciężkim stylem, nie czyta jej się lekko, łatwo i przyjemnie. Dodatkowo zmusza do refleksji… Ponieważ narratorką jest dziewczynka, opowiada z interesującej perspektywy… Świat widziany z perspektywy dziecka wygląda inaczej, prościej. Dlaczego dorastamy i wszystko komplikujemy?

Intryguje mnie znaczenie tytułu – „Zabić drozda”, Atticus wygłasza do dzieci następujące słowa:

„Strać tyle sójek, ile dusza zapragnie, jeśli uda ci się trafić, ale pamiętaj, że grzechem jest zabić drozda.”

Później sąsiadka tak im to wyjaśnia:

„Wasz ojciec ma rację – odrzekła. – Drozdy nie robią nam nic złego, tworzą jedynie muzykę, która cieszy nasze uszy. Nie wyjadają nam plonów z ogrodu, nie gniazdują w zebranej kukurydzy, nie robią absolutnie nic poza jedną rzeczą: śpiewają nam z głębi serca. I dlatego zabić drozda to grzech.”

Co autor miał na myśli? Że każdy człowiek inny od nas jest takim drozdem? Że każdy tworzy razem z nami melodię życia, melodię naszych dni, a jego inność czyni ją wyjątkową, wspaniałą? Że wszystko jedno co uczynimy, czy przyczynimy się do czyjejś śmierci bezpośrednio, czy grzebiąc kogoś w domu żywcem, za pomocą uprzedzeń, fałszywych świadectw, popełniamy grzech? Że zrobienie krzywdy istocie nieszkodliwej, bezbronnej to zbrodnia, której trzeba się sprzeciwiać, a nie przyklaskiwać? Nie wiem do końca, ciągle rozgryzam tytuł. Ciągle o tym myślę, jak również o tym, że muszę oglądnąć ten film.

Lektura tej książki nie była łatwa, ale dużo mi dała!