"Przygody matematyka. Autobiografia" - Stanisław Ulam

 Wielokrotnie powtarzałam, że gdyby w moich czasach matura z matematyki była obowiązkowa, to nie byłabym abiturientką a i wykształcenie wyższe byłoby poza moim zasięgiem. Czasami myślę, że moją matematyczną wiedzę pogrzebałam wybierając profil humanistyczny, nie lubię zwalać niedostatków w moim wykształceniu na złych nauczycieli, ale po wspaniałej nauczycielce z podstawówki i gimnazjum – trafiłam w ważnym momencie bardzo źle. No trudno, nie będę profesorem matematyki, ale wciąż mogę darzyć matematykę szacunkiem. Od kiedy wiele lat temu stanęłam przy grobie Stefana Banacha, darzę wielką atencją Lwowską Szkołę Matematyczną…  A tutaj proszę, jeden z przedstawicieli tej szkoły – Ulam pracował w słynnym Los Alamos i napisał autobiografię. Oj kwitła ta książka u mnie na półce, stała na niej kołyska Newtona, a ja miałam wyrzuty sumienia… aż przyszedł jej czas. Warto było, czy niezbyt?

 

Świat o nim zapomniał, choć jego wynalazki zmieniły bieg historii.

Stanisław Ulam bez wątpienia był wizjonerem. Jako jeden z pierwszych naukowców używał komputerów do pracy naukowej. Zaproponował też prezydentowi Kennedy’emu, aby sfinansował badania umożliwiające wysłanie ludzi na Księżyc, i pracował nad wynalezieniem nuklearnego napędu stosowanego w pojazdach kosmicznych.

Jednak największym osiągnięciem lwowskiego matematyka było stworzenie bomby wodorowej. Całe przedsięwzięcie trzymano w ścisłej tajemnicy, a dokumenty z tego okresu wciąż nie zostały udostępnione. Naukowiec mówił, że bomba uczyni wojnę niemożliwą, lecz nie wiedział, jak bardzo się myli.

Dlaczego Ulam został zapomniany, choć jego wynalazki zmieniły świat, w którym żyjemy?

Ten człowiek” był wolnym strzelcem, pełnym kontrastów i sprzeczności: dumny Polak, który przed nikim się nie płaszczył, i zasymilowany Żyd agnostyk, bardzo wrażliwy na punkcie swojej przynależności etnicznej.

Françoise Aron Ulam, żona Stanisława Ulama

Niezbyt… niestety – moim zdaniem autobiografie to ciężki gatunek, ciężko napisać książkę o sobie by nie wyjść na bucowatego narcyza, rozmiłowanego w sobie.

Stanisław Ulam urodził się w bardzo ciekawych czasach, w ciekawym miejscu i widział niesamowite przełomy, ale nie umie o tym opowiadać. Mamy chłopaka, który od najmłodszych lat jest genialny, rozumie Einsteina, wprawdzie nie ma dla niego dobrego etatu we Lwowie i musi wyjechać…  co sprawia, że ocali życie, wszak z jego pochodzeniem, w okupowanym Lwowie czekałoby go ukrywanie się w najlepszym wypadku i etat karmiciela wszy, w najgorszym wypadku śmierć na ulicach lwowskiego getta. Ale Ulam nie widzi tej tragedii, nawet kolegę od problemów matematycznych z lat młodzieńczych, który najpewniej zginął w czasie Zagłady wspomina tak bez empatii, że znielubiłam go z miejsca.

 

Cała ta historia to opowieść o wybitnych ludziach nauki, ma być dużo zabawnych anegdotek, niby są jakieś historyjki, ale mało śmieszne. Autor bardziej skupia się na opowiadaniu kogo znał, z kim się widział, czy z kim się mijał w korytarzu. Absolutnie jestem rozczarowana tą książką. Boli mnie tak po macoszemu potraktowanie okresu lwowskiego, może autor po prostu czuł, że przy lwowskich sławach jest płotką. Nie wiem…

 

Cieszę się, że lekturę mam za sobą… że jeden trup mniej… w porównaniu z książką Feynmana ta to mielizna…