"Broniewski. Miłość, wódka, polityka " - Mariusz Urbanek [trup z półki 2022]

 

Dobiega końca powoli akcja wyczytywania trupów z mojej półki. Długie lata na półce, zakopana pod wieloma woluminami dogorywała biografia Broniewskiego. Kiedyś kupiłam hurtem biografie Tuwima, Brzechwy i właśnie Broniewskiego – polecała koleżanka z pracy – sądzę że z osiem lat temu… Trzy pierwsze przeczytałam prędko, a Broniewski był wyrzutem sumienia. Z czym się kojarzy Broniewski, o dziwo mniej z bagnetem, bardziej z wierszem o Stalinie. Czy powinno się pisać o poecie komuniście?

 

"Profesor Weigl i karmiciele wszy" - Mariusz Urbanek [pierwszy raz film na YT a dopiero teraz teks]

Nie kryję się z tym, że książki Mariusza Urbanka uwielbiam, dawkuję sobie książkę o krasnoludkach, bo czy pisze dla dzieci, czy dla dorosłych, to Jego książki są złotem. Tym razem, po melancholijnej biografii Makuszyńśkiego, znowu przyszła kolej na Lwów, na świat nauki i na opowieść o człowieku, którego zna świat, a Polska skazała na infamią na podstawie plotki, a że był częścią polskiego Lwowa to dodatkowo musiał zginąć w otchłani niepamięci. Profesor Rudolf Weigl, rekordzista noblowskich nominacji, człowiek który życie spędził na walce z tyfusem plamistym. Ta książka to opowieść o mieście, które przeminęło, o czarze i uroku Galicji, o wielkich umysłach zatopionych w dyskusji podczas karmienia wszy w okupowanym, wojennym mieście. Niezwykła książka.

"Makuszyński. O jednym takim, któremu ukradziono słońce" - Mariusz Urbanek [ "Nie uciekniesz... Nie uciekniesz..."]

Na biografię Kornela Makuszyńskiego pióra Mariusza Urbanka czekałam, od kiedy dowiedziałam się, że się pisze. Kornel Makuszyński to pisarz moich bezgrzesznych lat, mojej młodości głupie i odległej. Zdjęcie pisarza z tyłu książki kojarzyło mi się z portretem Dziadziusia, a Awantura o Basię kojarzyła mi się z Mamą, ze względu na zbieżność imion. Kochałam i kocham te książki a że Mariusz Urbanek pisze genialnie, to nie mogłam zdzierżyć, że data wydania jest nieznana. Błyskawicznie zamówiłam i wiedziałam, że długo na czytanie to ona nie będzie czekała. Powiem Wam jedno, chyba nie mamy drugiego takiego skarbu narodowego jak Mariusz Urbanek, pisarza, który tak pięknie pokazuje historię, który umie rozbawić i wzruszyć. Błyskawiczna i wspaniała lektura, nie będę stopniować napięcia. Książka jest świetna!! A ja, jak zwykle po biografiach Mariusza Urbanka pogrążam się w melancholii.

"Wieniawa. Szwoleżer na Pegazie" - Mariusz Urbanek [Nobel 2015 dla Mariusza Urbanka!!]

Opowieść o swoistym bohaterze II Rzeczypospolitej, Bolesławie Wieniawie-Długoszowskim, bliskim współpracowniku Józefa Piłsudskiego, mocno zaangażowanym w politykę wojskowym, który jednocześnie brylował w świecie artystów, miał opinię hulaki i birbanta, wielbiciela kobiet i koni. Z wykształcenia był lekarzem medycyny, z zamiłowania żołnierzem i poetą. A przy tym, w książce Urbanek kreśli obraz II Rzeczpospolitej z takim znawstwem, że zawstydza niejednego historyka. 
Książka poprawiona i uzupełniona w stosunku do poprzedniego wydania.

Będę pewnie nudna z tymi panegirykami, z niekończącą się laudacją dla Mariusza Urbanka, ale ja nic nie poradzę, chciałabym, żeby wydawał nową biografię co tydzień, żeby tak często jak to tylko możliwe zabierał mnie w fantastyczny świat genialnych książek. Tym razem opowiem wam o książce wznawianej, legendarnej, bo i wyjątkowy jest temat, w końcu powiedzenie za mundurem panny sznurem nie jest wymysłem XXI wieku. A na pewno przyczynić się musiał do takiego postrzegania armii Bolesław Wieniawa – Długoszowski. Adiutant Piłsudskiego, bawidamek, hulaka, ale i człowiek honoru i ogromny patriota. Ongi czytałam jedną biografię Wieniawy, ale była ona tak denna i usypiająca, że naprawdę nie polecam, a znane mi fragmenty książki Mariusza Urbanka kazały czekać cierpliwie. Ach!! Jak ja wypatrywałam Listonosza z kopertą zawierającą tę książkę… czekałam wiernie jak Penelopa.

"Brzechwa nie dla dzieci" - Mariusz Urbanek

Prezentacja postaci i dorobku znanego nam wszystkim od wczesnego dzieciństwa, autora zabawnych wierszyków, bajek i pełnych humoru rymowanek. Mało kto wie, że był on także wybitnym prawnikiem walczącym o prawa autorskie twórców literackich, jednym z założycieli ZAiKS-u i jego długoletnim prezesem, namiętnym karciarzem, a o jego przygodach miłosnych można by napisać barwną powieść...Bogate tło historyczne - świat kabaretów i teatrzyków rewiowych dwudziestolecia, literaci i ich dzieła w trybach socrealizmu, nierozwiązany problem, czy autor wierszy o Stalinie może być obecnie patronem instytucji kultury - dopełnia opis losów i rozwoju osobowości twórczej pisarza doskonale rozpoznawanego przez pokolenia dziadków, rodziców i najmłodszych czytelników książek.

Mogę zacząć być nudna z tymi wyrazami uwielbienia i dla biografii i dla talentu Mariusza Urbanka, ale ja nic nie poradzę na to, że facet genialnie pisze a jest o nim tak cicho! Dlaczego? Wychwalane są chłamowate książki, które po lekturze nie zabawią ani chwili w naszej pamięci, a tu mamy kilka doskonałych biografii, napisanych pięknym językiem, ze znajomością tematu i cisza. Gdyby nie moja praca, nie słyszałabym o tych biografiach. I byłabym na siebie wściekła – nieświadomie. Wiem, wiem, że wyolbrzymiam, bo jednak docierają do mnie sygnały, że nie tylko ja kocham te biografie i autora(polecam na YT poszukać wywiadów, super się słucha).

No! Po tym panegiryku, może kilka słów wstępu, o że tak powiem przedmiocie biografii. Jan Brzechwa – zna go każde dziecko, jakby na przekór całej współczesnej wojnie o Brzechwę… Akademia Pana Kleksa, jedna z moich ukochanych lektur z podstawówki. Oczywiście wierszyki, jak na ironię bo Brzechwa chciał być poetą dla dorosłych, lirycznym, chciał być wieszczem. Niestety nawet najżyczliwsi nie mogą zaliczyć go w poczet poetów wielkich… jeśli chodzi o poezję w którą celował, zawsze był gorszą kopią kuzyna – Leśmiana.  O tym – między innymi – dowiedziałam się z książki Brzechwa nie dla dzieci, bo dla mnie przecież to autor dzieciństwa… wielkim odkryciem było wejrzenie w jego życie – bynajmniej nie dla dzieci :P.

"Tuwim. Wylękniony bluźnierca" - Mariusz Urbanek

Nazywano go księciem poetów, debiut porównywano do debiutu Adama Mickiewicza, a dzieło jego życia "Kwiaty polskie" zestawiano z "Panem Tadeuszem". Napisał wiele wierszy i piosenek, które przeszły do legendy: "Miłość ci wszystko wybaczy" śpiewaną przez Hankę Ordonównę, "Grande Valse Brillante" w wykonaniu Ewy Demarczyk, Wspomnienie z muzyką Czesława Niemena. Jego Ptasie radio i Lokomotywa do dziś nie mają sobie równych w polskiej literaturze dziecięcej, Bal w Operze wciąż na nowo i z tą samą precyzją opisuje rzeczywistość Polski. A muzycy punkowi odkryli Tuwima anarchistę i alterglobalistę.
Książka Mariusza Urbanka opisuje meandry losu i kulisy twórczości Juliana Tuwima - poety, tekściarza kabaretowego, tłumacza, bibliofila, kolekcjonera, badacza i popularyzatora dziejów kultury.

Dobrze jest pracować. Dobrze jest rozmawiać z ludźmi z pracy. Gdyby nie rozmowa na przerwie, nie usłyszałabym gorącej zachęty do przeczytania książki Mariusza Urbanka „Tuwim. Wylękniony bluźnierca”. Na szczęście działo się to niedługo przed Dniem Dziecka, więc wyżebrałam, taki prezent. Ha! Widzicie, jak sięgam po książki z półki, to nie jest tak, że czekają latami. Początek czerwca, a mamy połowę lipca – piorunem mi to idzie!! Tuwima kojarzyłam z wierszyków dziecięcych, zabawnych, rytmicznych, których nauka była zabawą, a nie katorgą. Nawet nie wiedziałam, że Julian wielkim poetą był. Chociaż słyszałam oczywiście o Kwiatach polskich.  Tylko, że ja nie lubię poezji. Naprawdę, maturalne wymogi, skutecznie stłumiły moje ciągoty do wierszy. Uznaję tylko Słowackiego, dosłownie kilka wierszy Mickiewicza a teraz też Juliana Tuwima. Za co dziękuję Mariuszowi Urbankowi.

"Kisielewscy. Jan August, Zygmunt, Stefan i Wacek" - Mariusz Urbanek

Sięgająca początków XX wieku barwna opowieść o tej inteligenckiej rodzinie, od dawna zanurzonej w polskiej kulturze i naszej bogatej tradycji literackiej. Galerię wybitnych przedstawicieli rodu otwierają Jan August Kisielewski, dramaturg i jeden z założycieli kabaretu „Zielony Balonik", a także Zygmunt, pisarz, radiowiec, z przekonań piłsudczyk – ojciec Stefana Kisielewskiego. Centralną postacią książki jest sam „Kisiel", człowiek wszechstronny: kompozytor, publicysta, pisarz, wybitna osobowość życia politycznego i społecznego, enfant terrible Polski Ludowej. Zainteresowania muzyczne przekazał swemu tragicznie zmarłemu synowi, Wacławowi Kisielewskiemu, znanemu ze wspaniałych koncertów w duecie fortepianowym Marek i Wacek. Obecnie zaś rodzinę reprezentują Jerzy Kisielewski, dziennikarz, i Krystyna Kisielewska-Sławińska, romanistka i tłumaczka.
O pierwszym z Kisielewskich mówiono „najbłyskotliwszy meteor polskiego teatru”. Zanim oszalał, stworzył tylko dwie sztuki, które zyskały mu miano geniusza. Reszta – nawet to, że był współzałożycielem i pierwszym dyrektorem legendarnego Zielonego Balonika – stanowiła tylko dodatek. Nikt lepiej niż on nie opisał tej szczególnej formacji artystyczno-intelektualnej – krakowskiej cyganerii końca XIX wieku.Drugi przez całe życie musiał walczyć z opinią mniej utalentowanego. Nie bardzo mu się to udawało. W dodatku za jego najlepszą książkę uznano tę, w której opisał dzieciństwo swoje i brata. Dopiero po latach doceniono, jak wierny jest w jego powieściach obraz Polski, beznadziejnie oczekującej na wolność, w której nadejście coraz mniej osób wierzy.Trzeci ukończył konserwatorium i całe życie komponował. Oprócz tego pisał. Tyrmand uznał, że utwory muzyczne Stefana mogą istnieć lub nie – i jemu, i całemu światu są obojętne. Gdyby natomiast zrezygnował z napisania jakiegokolwiek tekstu, w świecie czegoś z pewnością by zabrakło. Dawniej bez jego felietonów niełatwo było wytrzymać absurdy PRL, dziś bez jego publicystyki jeszcze trudniej zrozumieć twór, jakim była Polska Ludowa.Czwartego uważano za wielki talent pianistyczny. Został artystą variétés i wraz ze swoim partnerem zrobił jedyną w okresie PRL prawdziwą karierę na Zachodzie. Ale najbardziej pasjonowała go polityka. Powtarzał, że przed nim był już pianista, który został premierem wolnej Rzeczypospolitej. On będzie po Ignacym Janie Paderewskim następny. Nie doczekał rewolucji 1989 roku.

Bywa niestety, że autor pisze tak dobrze i ma taką renomę, że się sięga ślepo po każdą jego książkę. Ja już tak mam z Mariuszem Urbankiem, który wziął mnie szturmem „Genialnymi”, teraz dokończył „Kiesielewskimi”. Całe szczęście, że trzy inne książki leżą już koło mnie. „Genialnych” kupiłam dla tematyki, która bardzo mnie interesuje, pozostałe książki polecała mi koleżanka w pracy. Okazało się, że ongi Urbanek był u nas w Bibliotece – dzień dobry Katarzyna – budzimy się. Znajoma rozpływała się nad twórczością autora, a że jest polonistką – zna się na rzeczy i ma dobry gust, wiedziałam, że kwestia czasu gdy zjawią się u mnie pozostałe jego książki.

"Genialni. Lwowska szkoła matematyczna" - Mariusz Urbanek

Stefan Banach, Hugo Steinhaus, Stanisław Ulam, Stanisław Mazur, Antoni Łomnicki i wielu innych uczonych tworzyło w latach międzywojennych tzw. lwowską szkołę matematyczną. Współpracując ze sobą, bądź rywalizując, przeciwstawiając matematykom z Warszawy i Krakowa, dokonali wielu odkryć, zdobyli sławę, zaszczyty i zrobili międzynarodowe kariery wykładowców, a Ulam został współtwórcą pierwszej bomby atomowej. Ich burzliwe losy, osiągnięcia, kariery naukowe i pozanaukowe, dramatyczne dzieje kończące się w wielu przypadkach śmiercią od kul hitlerowskich okupantów, opisuje Urbanek na tle zmieniającego się życia politycznego i kulturalnego Polski w czasie dwudziestolecia międzywojennego, w trakcie i po II wojnie światowej.

 Jestem mieszkanką historycznego regionu Polski – Galicji. Oczywiście z racji swojego wieku nie pamiętam czasów, gdy Lwów był w granicach RP. Chociaż moja rodzina jest bardziej związana z Rzeszowem, to jednak serce oddałam właśnie miastu lwów i ciągle ono krwawi na wspomnienie powojennej grabieży. Tylko raz – jak na razie – miałam okazję być we Lwowie, na wiosnę 2002 roku, to był piękny dzień, a Lwów skradł mi serce do reszty. Podczas wizyty na Cmentarzu Łyczakowskim odwiedziłam grób Stefana Banacha i coś pyknęło. Nigdy wybitnym matematykiem nie byłam i nie będę, ale mająca niedawno premierę książka bardzo mnie zainteresowała. Wprawdzie z dużej chmury mały deszcz, ale i ryzyk fizyk.