"Nasze ciała, ich pole bitwy. Co wojna robi kobietom" - Christina Lamb [jakim okrutnym miejscem jest świat]

 Dawno temu, pod wpływem zachwytów w internecie kupiłam książkę Nasze ciała, wasze pola bitew, klasycznie chciałam odczekać aż nieco zapomnę o tych zachwytach, a trochę się bałam lektury, aż trafiła, jak wiele przed nią, do słoika z trupami na nowy rok. Miałam dobrą intuicję, że się bałam. Ta książka pokazuje, że może i sobie wmawiamy, że świat idzie do przodu, jesteśmy na wyższym poziomie cywilizacyjnym, ale to bujda. Jesteśmy okropnymi istotami, a świat to obrzydliwe miejsce, a już świat owładnięty wojną sprzyja najgorszym instynktom, które drzemią w człowieku. Chociaż z niektórych wydobywają pokłady bohaterstwa i siły.

 

Zdobywczyni Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w kategorii nagroda specjalna dla korespondentów wojennych 2021

Finalistka Orwell Prize for Political Writing 2021

Finalistka Baillie Gifford Prize for Non-Fiction 2020

Książka Roku 2020 według „Timesa” i „Sunday Timesa”

Gwałt – najbardziej przemilczana zbrodnia wojenna

Christina Lamb, doświadczona korespondentka wojenna, oddaje głos kobietom z obszarów objętych konfliktami zbrojnymi. Wśród jej rozmówczyń są japońskie niewolnice seksualne (tzw. comfort women),kobiety bengalskiego pochodzenia (birangona) krzywdzone przez pakistańskich żołnierzy w 1971 roku w czasie wojny między Indiami, Pakistanem i Bangladeszem, Jezydki porywane i przetrzymywane wbrew swej woli przez członków ISIS, nigeryjskie uczennice uprowadzone przez Boko Haram, muzułmanki gwałcone przez bośniackich Serbów i kobiety z plemienia Tutsi krzywdzone przez Hutu w czasie ludobójstwa w Rwandzie.

Lamb pokazuje, że przemoc seksualna stanowi uniwersalne narzędzie kontroli. Przedstawia gwałt nie jako „efekt uboczny” wojny, ale potężny instrument zniszczenia, równie skuteczny jak broń chemiczna. Służy on konkretnym celom: ma zmusić kobiety do uległości i upokorzyć je. Świadectwa bohaterek książki są wstrząsające – szczególnie w świetle obojętności światowej opinii publicznej na ich krzywdę.

Bohaterki Lamb nie są ofiarami, ale ocalałymi. Mimo niewyobrażalnego bólu i cierpienia żyją i zmieniają świat – dając jednoznaczny sygnał do działania.

„Kobieta idąca po wodę lub po drewno na opał jest w większym niebezpieczeństwie niż żołnierz na linii frontu” – Margot Wallström, Specjalna Przedstawicielka ONZ ds. Przemocy Seksualnej w Sytuacjach Konfliktu

„Najmocniejsza i najbardziej niepokojąca książka, jaką kiedykolwiek czytałem”.

Antony Beevor, autor Staliningradu

„Gwałt jest jedną z najdłużej ignorowanych zbrodni wojennych. Książka Christiny Lamb pokazuje horrendalną skalę okrucieństwa i przemocy. Historie tych kobiet zmuszają jednocześnie do płaczu i krzyku wściekłości”.

Amal Clooney, prawniczka, obrończyni praw człowieka

„Okrucieństwo opisane w książce Nasze ciała, ich pole bitwy przeraża. I słusznie. Zmuszając nas do patrzenia, Lamb służy całemu społeczeństwu”.

„The New York Times Book Review”

„W czasach #MeToo nareszcie wierzy się kobietom. Robi to również Christina Lamb w swojej niezwykle ważnej i wstrząsającej książce”.

„The Guardian”

„Bohaterki Lamb nie są ofiarami, ale ocalałymi. Autorka wysłuchuje ich osobistych historii, nie zapominając ani na moment o szerszej perspektywie. (…) Książka Nasze ciała, ich pole bitwy rzuca światło na niezwykle istotny temat, którego ignorowanie przez tak długi czas jest haniebne”.

„Booklist”

„Znakomita książka. (…) Bolesna i absolutnie niezbędna. Ujawnia, w jaki sposób gwałt jest wykorzystywany w konfliktach zbrojnych, a także pokazuje ogromną skalę niesprawiedliwości, z jaką spotykają się na całym świecie ocalałe”.

„Kirkus Reviews”

Christina Lamb od ponad trzydziestu lat relacjonuje konflikty zbrojne, poświęcając szczególne miejsce kobietom. Jest jedną z czołowych brytyjskich korespondentek zagranicznych, została pięciokrotnie uhonorowana nagrodą British Press dla najlepszego zagranicznego korespondenta roku, a także wyróżnieniami What the Papers Say Award, Prix Bayeux Calvados, Foreign Press Association i Amnesty International za swoje reportaże z różnych stron świata. Na co dzień pełni funkcję głównej korespondentki wojennej w „Sunday Timesie”. Na swoim koncie ma wiele znakomitych tytułów, jest autorką m.in. książki To ja, Malala napisanej wspólnie z laureatką Pokojowej Nagrody Nobla Malalą Yousafzai. Za swoje zasługi została odznaczona przez królową Elżbietę II Orderem Imperium Brytyjskiego (OBE).

Autorka przemierza świat i rozmawia z ofiarami gwał*t*ów wojennych. Do takich nadużyć dochodzi, od czasów starożytnych, od scen opisywanych w Starym Testamencie. Chyba każdy świadomy historii II wojny światowej słyszał o tym co Armia Czerwona robiła z kobietami, do tej pory dźwigamy się z tej traumy. Jednak czy tylko barbarzyńcy znad Wołgi nie mieli takich skrupułów? Zresztą skoro to sprawa sprzed z 80 lat to po co o tym pisać książkę. Bo moi drodzy, to nadal się dzieje. Rwanda i ludobójstwo Hutu na Tutsi, to nie tylko śmierć, to także cierpienie tysięcy kobiet, co ważne właśnie przed Trybunałem dotyczącym zbrodni w Rwandzie, uznano gwa*łt za zbrodnię, pierwszy raz za niego skazano w tym kontekście. Chociaż to nie tylko opis tego jak krzywdzono te kobiety, dziewczyny, ale okropne jest to, że walka o sprawiedliwość, o kary dla zbrodniarzy nie jest skazana na sukces. Kobiety, które chcą zeznawać, które przetrwały, narażają się na ostracyzm, sąsiedzi wytykają je palcami, mężowie milczą. W książce prócz Rwandy, dowiemy się o porwaniach jezydek przez ISIS, sprzedawanych poszczególnym wojownikom, poczytamy o japońskich niewolnicach seksualnych, o tragedii Bengalek, ofiary wojny w Serbii, a wiec i blisko i niedawno. Od czytania co przeżyły, co mężczyźni robią kobietom, a nawet kilkumiesięcznym dzieciom, jeży się włos na głowie, a ja popadałam w katatonię.

 

Czytałam tę książkę przez kilka dni i to co się dzieje na świecie przerasta moje zdolności pojmowania. Nie mogę wyjść z podziwu, że te kobiety przetrwały piekło, żyją i walczą. Pomogli im uciec czasami krewni, a czasami obcy ludzie, podczas gdy sąsiedzi potrafili krzywdzić bez mrugnięcia okiem. Co musi siedzieć w człowieku, żeby latami mieszkać obok siebie, rozmawiać, pewnie sobie pomagać, jak to po sąsiedzku, a tu nagle zaczyna się wojna i gwałcisz sąsiadkę. Polityka doprowadza do wojen, politycy nakręcają nienawiść, a my ponosimy konsekwencje. Ciągle jesteśmy uwiązani wydarzeniami z sprzed ponad stu lat, bo przecież tak zaczęły się waśni na Bałkanach, wtedy zaczęła się zaogniać sytuacja w Afryce. Latamy w kosmos, a nie umiemy zapanować nad niskimi instynktami. Walczymy o równouprawnienie, a i tak mężczyźni chcą pokazać nam że są wyżej przy użyciu siły. Do takich okropieństw pcha ich fanatyczna wiara oraz fanatyczni politycy. Bardzo wstrząsająca książka. Trzeba przeczytać, dla samej świadomości.