sobota, 17 maja 2014

"Cesarzowa Elżbieta" - Brigitte Hamann

Biografia żony cesarza Franciszka Józefa I ukazuje kobietę, która nie chciała podporządkować się ówczesnym regułom, dążącą do celu sformułowanego dopiero przez ruch kobiecy XX wieku w haśle ''samorealizacja'' - i osiągnęła go. W książce Brigitte Hamann Elżbieta jest kobietą z krwi i kości ze swoją dumą, obsesjami, egzaltacją i uporem. Powszechnie znamy ją jako kobietę inteligentną, oryginalną, prekursorkę pewnych współczesnych zachowań. Pedantyczna dbałość o urodę i kondycję, forsowne codzienne marsze, wyczynowa jazda konna, pływanie, surowa dieta, a przy tym podróżowanie i nauka języków obcych, to wszystko zbliża ją do modelu współczesnej kobiety.


Wiosna, jak zauważyłam wiąże się z kryzysem czytelniczym. Dodatkowo miałam ostatnio sporo pracy, o czym świadczy fakt, że książkę którą znam i lubię czytałam ponad tydzień. Nie wiem co mnie tknęło na powtórkę, biografii którą kiedyś czytałam. Biografia kobiety o której wiem sporo, a której wciąż nie rozumiem i dawno już przestałam ją lubić.



Kiedyś dawno temu pisałam recenzję tej książki.  Dziś chciałabym Wam o niej coś więcej napisać. Moim zdaniem pomimo ceny książka warta jest przeczytania.
 
Młodziutka Elżbieta - to i następne zdjęcie pochodzą z Wiki
Postać Elżbiety Bawarskiej, Cesarzowej Austrii, Królowej Węgier, niekoronowaniej królowej Czech dla wielu osób z mojego pokolenia i starszego jest legendarna. Za sprawą filmów kostiumowego z Romy Schneider jawiła się jako niepokorna, słodka księżniczka w cudownych sukniach o serduszku przepełnionym dobrocią. Późniejsze filmy o Elżbiecie stopniowo odchodziły od tej cukierkowej konwencji, ale próżno szukać filmu, który pokazywałby Elżbietę taką jaką była, neurotyczna, egoistyczna, nieodpowiedzialna, długo by pisać, a Wy usnęlibyście na przymiotnikach, z powodu ich kosmicznej liczby.

Ta książka mnie zasmuca… los Elżbiety jest przestrogą, dla nas wszystkich. Dla mnie Sisi i Scarlett O`Hara stoją w jednym rzędzie, zawsze stawiam sobie je obie przed oczyma, żeby pamiętać o docenianiu tego co się ma , zamiast płakania za księżycem.

Jej życie miało być sukcesem, nie spektakularnym bo była drugą córką i długo uważana była za brzydszą od swej starszej siostry Heleny. To Helena miała robić doskonałą partię, śliczna, wykształcona, pobożna, spolegliwa. Helenę wybrała ciotka dziewcząt na małżonkę młodego cesarza, który był bożyszczem poddanych płci żeńskiej jeszcze nie całkiem poradził sobie z zawieruchą Wiosny Ludów o potrzebował  żony. Franciszek Józef, który koronę dostał od matki „jedynego mężczyzny na dworze”, ufał matce. Ufał i słuchał jej.  Wbrew jej woli postąpił  raz, wybierając na żonę nie Helenę a jej młodszą dziką/naturalną Elżbietę. Elżbieta była półdzikim dzieckiem wychowywanym w Bawari i przez ekscentrycznego ojca i matkę – umęczoną, zdradzaną przez męża, żyjącą w poczuciu mniejszości – kobietą. Wywodziła się z bocznej linii Witelsbachów, była siostrą cioteczną swojego przyszłego męża. Jego i jej matka były siostrami. Nas może to oburzać, obrzydzać, dziwić ale wtedy było to normalne, zwłaszcza w Austrii. Nawet dyspensa od papieża byłą tylko formalnością. Skoro Franciszek Józef w końcu zawetuje wybór następnego Ojca Świętego, chyba dostrzegacie jak wielki miał wpływ cesarz na papiestwo i w ogóle jakie miejsce w świecie zajmował. Genetyka wtedy jeszcze de facto nie istniała. Masa małżeństw pomiędzy Witelsbachami a Habsburgami dopełniła tragedii, która zaczęła się tak niepozornie w Bad Ischl, gdy Cesarz zakochał się w księżniczce.
 
Cesarska rodzina
Zaczęła się bajka… a raczej skończyła. W tej książce dowiecie się dlaczego wszystkie bajki i romanse kończą się ślubem, bo po ślubie kończy się bajka. Tak było w przypadku Franciszka i Sisi. On kochał ją do ostatniego tchu, a ona była zbyt zapatrzona w siebie. Żałowała, że jej wspaniały narzeczony nie jest szewcem tylko cesarzem. Nie wiem tylko czy jakiegokolwiek szewca byłoby stać na zaspokajanie jej zachcianek.

Elżbieta była postacią tragiczną, aby w pełni dostrzec jej tragizm należy spojrzeć na nią z kilku perspektyw.
 
Legendarna uroda Sisi
uwieczniona na portrecie pędzla Winterhaltera
W wieku 30 lat w węgierskim stroju koronacyjnym
Miłość. Księżniczką w jej rodzinie nie wolno było czytać romansów, prawdopodobieństwo, że wyjdą za mąż z miłości raczej nie wchodziło w grę. Małżeństwa były podyktowane względami dynastycznymi. Elżbietę spotkało wielkie szczęście, które było obce jej matce i teściowej. Jej mąż był w niej zakochany, miał niewyczerpane pokłady cierpliwości, ale był mężczyzną, patrzył na świat inaczej, dodatkowo był – w przeciwieństwie do Sisi – przyziemny, obowiązkowy, obca mu była metafizyka, poezja i literatura. Treścią jego życia były obowiązki, ogromne państwo, niejednolite etnicznie, narodowo, wewnętrznie skonfliktowane w czasach gdy monarchie upadały a ciemiężone narody odnajdywały swoją tożsamość i żądały poszanowania swoich praw. I taki mąż przypadł w udziale młodziutkiej nastolatce, której życie małżeńskie zaczęło się od traumy. Która z kobiet chciałaby skonsumować swoje małżeństwo, gdy pod drzwiami sypialni czeka na efekt tłum? Sisi pozwoliła się „tknąć” dopiero trzeciej nocy. A tuż po ślubie, gdy mogła przypuszczać, że będzie miała męża dla siebie, ten musiał codziennie wyjeżdżać i zajmować się państwem, a do młodej żony przybywała teściowa i robiła kontrolę. Trauma okresu poślubnego została w Sisi do końca życia. Co spowodowało, że taka miłość, bo Franciszek Józef ogromnie kochał swoją żonę, nie przyniosła im obojgu szczęścia tylko gorycz, rozczarowania i rozłąkę. Czy Sisi kochała męża? Czy po prostu po sztubacku się zakochała, a później gdy to minęło, było już za późno? Przeczytacie, może znajdziecie odpowiedź.

Dzieci. Miała osiemnaście lat gdy została matką. Dziecko natychmiast zostało jej odebrano. Po pierwsze
Z Gizelą i Rudolfem, na ścianie portret zmarłej Zofii
rozczarowała Monarchię, bo urodziła się córka. Pozbawiono Sisi przywileju nawet tak drobnego jakim było nadanie dziewczynce imienia. Później Sisi jako dwudziestolatka będzie patrzyła na ciężkie konanie swojej malutkiej córeczki. Nim mała Zofia umrze, Elżbieta urodzi druga córkę, która również będzie jej odebrana. Teściowa obwini Elżbietę za śmierć Zofii a młodziutka kobieta pogrąży się w depresji. Jej sytuację na dworze poprawiły narodziny syna, dziedzica, następcy tronu. On tym bardziej musiał być zabrany od matki aby przygotować go do objęcia władzy. Dopiero najmłodsze dziecko – Marię Walerię – Sisi mogła wychować sama. Ale Elżbieta nie była dobrą matką tylko dlatego, że jej to uniemożliwiono, ona nudziła się dziećmi bardzo prędko nie dostrzegła tego jak bardzo potrzebował jej Rudolf, jako jedyne dziecko podobne do niej we wszystko. Nie widziała jak łaknął jej uwagi, akceptacji, bo sama była zajęta podróżami, końmi i swoimi kaprysami.

Osądźcie czy naprawdę byłą piękna
po samobójstwie syna nosiła tylko czerń
Piękny jest ten portret, już rok noszę się by go wyhaftować
krzyżykami : )
Uroda. Zafiksowana byłą na tym punkcie. Słynna, ale zafiksowana, jak zwykle przekroczyła granice rozsądku. Głodówki, maratony ćwiczeń, biegi, mordercze marszruty, szaleńczo jeździła konno – do czasu gdy reumatyzm jej to uniemożliwił. Zaliczyła kilka groźnych upadków. Cierpiała na puchliny głodowe. A gdy dopadła ją starość nie rozstawała się z wachlarzem i parasolką aby nikt nie zobaczył, że jej uroda przeminęła. Z urody i wierszy byłą dumna, tylko z tego. Uroda przeminęła, twarz się pomarszczyła, miała sztuczną szczękę, a wiersze wszyscy uważają za grafomańskie. Smutne to.

Już i tak się rozpisałam a nie chcę pisać elaboratu o Elżbiecie. Jest mi smutno, ale najbardziej żal mi jej męża. Elżbieta chciała mieć wszystkie przywileje a żadnych obowiązków. Nie uważam, że miała prawo tak myśleć. Pieniądze wydawała pełnymi garściami, odmawiając wszystkim swojej osoby, a właściwie jej jedynym obowiązkiem było pojawiać się i pokazywać buzię, reprezentować cesarstwo. Oczywiście po części można ją zrozumieć. Na dworze nie byłą lubiana. Nie usprawiedliwia jej to jednak w 100%

Polecam Wam tę biografię. Hamann wykonała ogromną pracę, napisała bardzo profesjonalną, historycznie poprawnie biografię, która nie usypia, nie nudzi, ale wciąga, jak najlepszy film.
Naprawdę gorąco ją polecam, kolejny raz ją czytałam i wiem, że to nie był ostatni raz.

13 komentarzy:

  1. Mało wiem o tej postaci, trochę dzięki Twojej recenzji się dowiedziałam, a po książkę na pewno sięgnę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że mogłam być użyteczna :))

      Usuń
  2. Mam na nią wielką ochotę

    OdpowiedzUsuń
  3. Czy tylko ja uwielbiam te piękne stroje <3 Kocham takie książki. Chcę przeczytać :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mam tak samo. Uwielbiam takie stroje :) potrafię godzinami przeglądać strony i podziwiać.

      Usuń
  4. Postać Sissi fascynuje mnie od zawsze, więc książka na pewno kiedyś będzie przeczytana:) Dziękuję!

    OdpowiedzUsuń
  5. Świetna recenzja! Po książkę chętnie bym sięgnęła, ale nie będę obiecywać tego nawet samej sobie, bo lista (pewnie u ciebie również) długu i szeroka, jeśli chodzi o książki :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję :)
      Zgadza się lista jest ogromna :) ale tyle dobrych książek do przeczytania

      Usuń
  6. Całkiem interesująca opinia:) Wszystko cacy, tylko... No właśnie. Strasznie dużo tu literówek, które niestety przeszkadzają czasem w czytaniu:/ Ja przed publikacją swoich dłuższych wypowiedzi posyłam swoje teksty do przejrzenia znajomym, bo samemu trudniej dojrzeć takie rzeczy. Pozdrawiam i powodzenia w dalszym recenzowaniu!:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję :)

      Szanuję czas moich znajomych i wiem, że pewnie by nie odmówili, ale nie chcę głowy zawracać...

      Usuń
  7. Bardzo ciekawa recenzja . Chciałabym przeczytać książkę, ale nigdzie nie mogę jej dostać, ani w bibliotece, ani nawet w internecie nie mogę kupić.

    OdpowiedzUsuń

To dużymi literami: KAŻDY KOMENTARZ ZAWIERAJĄCY LINK - WYLATUJE- WIELOKROTNIE PROSIŁAM, NIE ODNOSIŁO SKUTKU, TERAZ Z AUTOMATU I BEZ CZYTANIA.

A teraz grzecznie i klasycznie ; ) bo bardzo Was przecież lubię : )

Witaj Gościu, cieszy mnie Twoja wizyta, cieszę się, że chcesz pozostawić ślad po tym, że przeczytałeś to miałam do powiedzenia.

Proszę :) komentuj, ale pamiętaj :)

Każdy głos w dyskusji jest dla mnie ważny. Każdy komentarz jest czytany, na komentarz każdego czytelnika staram się odpowiedzieć.

Jeśli chcesz coś powiedzieć, zwrócić uwagę, a komentarz pod danym postem będzie niewłaściwy - z boku podałam adres mejlowy

Nie spamuj, nie jestem nastolatką, więc nie pisz "Super, zapraszam do mnie". To właśnie jest spam, takie komentarze usuwam. Napisz coś merytorycznego, a na pewno zaciekawisz mnie i odwiedzę Twoją stronę.

Chcesz mnie obrazić? Wyzwać? Wyśmiać moje poglądy, czy mnie, jako mnie? Daruj sobie! Jesli szydzisz, lub obrażasz moich czytelników, lub po prostu naruszasz netetykietę, komentarz również wyleci.


Według Wydawnictw

Czarna Owca (14) Dom Wydawniczy Rebis (9) Replika (2) Wydawnictwo Psychoskok (2) Wydawnictwo Agora (23) Wydawnictwo Aktywa (2) Wydawnictwo Albatros (21) Wydawnictwo Bellona (5) Wydawnictwo Bukowy Las (5) Wydawnictwo Czarna Owca (21) Wydawnictwo Czarne (46) Wydawnictwo Czerwone i Czarne (1) Wydawnictwo Czwarta Strona (24) Wydawnictwo Czytelnik (3) Wydawnictwo Dobra Literatura (1) Wydawnictwo Dolnośląskie (12) Wydawnictwo Dowody na Istnienie (5) Wydawnictwo Dragon (4) Wydawnictwo Edipresse Książki (16) Wydawnictwo Erica (1) Wydawnictwo Esprit (2) Wydawnictwo Feeria (1) Wydawnictwo Filia (23) Wydawnictwo Franciszkanów "Bratni Zew" (1) Wydawnictwo Hachette (2) Wydawnictwo Harper Collins (15) Wydawnictwo Insignis (17) Wydawnictwo Iskry (12) Wydawnictwo J. Przeworskiego (1) Wydawnictwo Jaguar (6) Wydawnictwo JanKa (2) Wydawnictwo Kobiece (84) Wydawnictwo Książnica (16) Wydawnictwo Kwiaty Orientu (2) Wydawnictwo Lira (13) Wydawnictwo Literackie (52) Wydawnictwo MAG (1) Wydawnictwo Manufaktura Tekstów (1) Wydawnictwo Marginesy (88) Wydawnictwo Media Rodzina (16) Wydawnictwo Mg (30) Wydawnictwo Młodzieżówka (1) Wydawnictwo Muza (62) Wydawnictwo Nasza Księgarnia (4) Wydawnictwo Noir Sur Blanc (9) Wydawnictwo Nova Res (9) Wydawnictwo Nowa Proza (1) Wydawnictwo Otwarte (40) Wydawnictwo Pascal (30) Wydawnictwo Planeta (1) Wydawnictwo Poradnia K (6) Wydawnictwo Poznańskie (34) Wydawnictwo Prozami (1) Wydawnictwo Prószyński (83) Wydawnictwo PWN (3) Wydawnictwo Replika (41) Wydawnictwo Sic! (3) Wydawnictwo Smak Słowa (3) Wydawnictwo Sonia Draga (5) Wydawnictwo SQN (14) wydawnictwo Stara Szkoła (2) Wydawnictwo superNOWA (2) Wydawnictwo Szara Godzina (9) Wydawnictwo Szelest (1) Wydawnictwo Szósty Zmysł (7) Wydawnictwo Świat Książki (26) Wydawnictwo Święty Wojciech (2) Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (10) Wydawnictwo Uroboros (6) Wydawnictwo Vesper (1) Wydawnictwo W.A.B (55) Wydawnictwo WAM (5) Wydawnictwo WasPos (2) Wydawnictwo Wielka litera (5) Wydawnictwo WM (1) Wydawnictwo YA (3) Wydawnictwo Young (7) Wydawnictwo Znak (145) Wydawnictwo Zwierciadło (3) Wydawnictwo Zysk i s-ka (73)

Categories

2016 przeczytane (259) 2019 czytam (263) 2020 (216) 2020 trup (6) 2021 (155) 2021trup (21) 2022 lektury (137) 2023 czytam (137) 2023 trup (31) 52 filmy w 2014 (22) 52 filmy w 2015 (6) akcje (27) amor vincit omnia (10) Angielski ogród (8) audiobook (16) autobiografia (14) biografia (112) bolly (9) candy (2) Cmentarz Zapomnianych Książek (2) czytam przeleżałe trupy z półek (170) czytane 2018 (244) dzienniki (4) Euro 2012 (4) fantastyka (17) felietony (4) historia (70) kkd (4) klasyka (41) klasyka literatury popularnej (23) kolorowe czytanie (4) komedia (1) koty (5) kryminał (132) kucharzę (53) listy (1) literatura na peryferiach (4) łańcuszek (20) Mundial RPA (1) muzycznie (47) naturalnie (2) nie samą książką (141) oglądnęłam (189) ogrodowo (5) oscarowe wyzwanie (2) pachnące (129) planowanie i zagospodarowanie(niekoniecznie przestrzenne) (8) plany (7) podaj cegłę (14) podróże (10) podróże w czasie (15) podsumowanie (96) podsumowanie 2015 (12) podsumowanie 2016 (11) podsumowanie 2017 (14) podsumowanie 2018 (12) poezja (8) prawdziwe historie (44) projekt - nobliści (5) prywatne (75) prywatnie (9) przeczytałam (2725) przeczytałam 2015 (243) przeczytane w 2010 (1) przeczytane w 2011 (1) Real Madryt (3) recenzja książki (1703) recenzyjne (1658) religia i duchowość (26) reportaż (78) retro (6) robótki (24) roczne podsumowanie (7) romans (225) saga rodzinna (38) seriale (33) sportowo (27) stosik (102) test (1) top10 (12) turystycznie (1) village candle (12) w 2017 przeczytałam (226) woski (126) wymiana (8) wyzwanie - Agatha Christie (54) wyzwanie czytelnicze (69) wyzwanie filmowe (31) wyzwanie Picoult/Sparks (2) wyzwanie w centymetrach (1) yankee candle (94) z półki 2015 (3) zakupy (1) zapowiedź (11)
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Wg. Autorów ( w trakcie tworzenia)

Agata Christie (51) Edyta Świętek (28) Jodi Picoult (23) Joanne Kathleen Rowling (18) Małgorzata Musierowicz (18) Colleen Hoover (17) Lucy Maud Montgomery (17) Agatha Christie (16) Szymon Hołownia (16) Agnieszka Lingas-Łoniewska (15) Diane Chamberlain (15) Katarzyna Michalak (15) John Ronald Reuel Tolkien (12) Katarzyna Bonda (11) Agata Czykierda-Grabowska (10) Bernard Cornwell (10) Camilla Läckberg (10) Emily Giffin (10) Jojo Moyes (10) Monika Szwaja (10) Regina Brett (9) Amy Harmon (8) Ałbena Grabowska (8) Ałbena Grabowska-Grzyb (8) George R.R. Martin (8) Jane Austen (8) Mariusz Urbanek (8) Monika A. Oleksa (8) Diana Gabaldon (7) Elizabeth Gaskell (7) Elżbieta Cherezińska (7) Elżbieta Rodzeń (7) Małgorzata Gutowska - Adamczyk (7) Robert Galbraith (7) Ada Tulińska (6) Jerzy Bralczyk (6) Jürgen Thorwald (6) Katarzyna Kwiatkowska (6) Katarzyna Zyskowska-Ignaciak (6) Richard Paul Evans (6) Beata Majewska (5) Charles Dickens (5) Charlotte Brontë (5) Giovannino Guareschi (5) Jacek Dehnel (5) Katarzyna Archimowicz (5) Kiera Cass (5) Wiesław Myśliwski (5) Yrsa Sigurdardóttir (5) Abby Jimenez (4) Anna Herbich (4) Anna Kańtoch (4) Astrid Lindgren (4) Barbara O`Neal (4) Cecelia Ahern (4) Corinne Michaels (4) Dorota Gąsiorowska (4) Edward Rutherfurd (4) Elisabet Benavent (4) Federico Moccia (4) Gabriela Gargaś (4) Igor Sokołowski (4) Lisa Genova (4) Magdalena Grzebałkowska (4) Magdalena Kordel (4) Marek Rybarczyk (4) Mariusz Szczygieł (4) Marta Kisiel (4) Mhairi McFarlane (4) Trygve Gulbranssen (4) Adam Kay (3) Agata Sawicka (3) Agnieszka Wojdowicz (3) Ali Hazelwood (3) Alina Białowąs (3) Aneta Jadowska (3) Anna J. Szepielak (3) Anna Kamińska (3) Anna Sakowicz (3) Antonina Kozłowska (3) Barbara Sęk (3) Carlos Ruiz Zafón (3) Charlotte Link (3) Daisy Goodwin (3) Demet Altınyeleklioğlu (3) Denise Grover Swank (3) Dominika Smoleń (3) Elisabeth Herrmann (3) Eliza Orzeszkowa (3) Elizabeth Cooke (3) Elizabeth Haran (3) Evžen Boček (3) Francine Rivers (3) Gard Sveen (3) Hanna Cygler (3) Iwona J. Walczak (3) Jean-Jacques Sempé (3) John Boyne (3) Katherine Webb (3) Maria Ulatowska (3) Małgorzata Warda (3) Mitch Albom (3) Paullina Simons (3) René Goscinny (3) Richard Phillips Feynman (3) Roma Ligocka (3) Stephenie Meyer (3) Wilkie Collins (3) Adrianna Michalewska (2) Agata Puścikowska (2) Agnieszka Krakowiak-Kondracka (2) Alek Rogoziński (2) Aleksander Dumas(ojciec) (2) Aleksandra Szarłat (2) Aleksandra Zaprutko-Janicka (2) Alexa Lavenda (2) Amy Hatvany (2) Andrew Morton (2) Andrzej Andrusiewicz (2) Andrzej Markowski (2) Andrzej Sapkowski (2) Angelika Kuźniak (2) Anna Fincer-Ogonowska (2) Anna Langer (2) Anna Rohóczanka (2) Anna Wolf (2) Anne Brontë (2) Anne Jacobs (2) Anne Tyler (2) Anthony McCarten (2) Beata Pawlikowska (2) Beth Reekles (2) Bill Bryson (2) Bogdan Lach (2) Bogna Ziembicka (2) Bolesław Prus (2) Carrie Elks (2) Cezary Łazarewicz (2) Christina Baker-Kline (2) Clive Staples Lewis (2) Colin Campbell (2) Consilia Maria Lakotta (2) Dan Brown (2) Daniel Silva (2) Danuta Awolusi (2) David Levithan (2) Debbie Macomber (2) Diana Palmer (2) Dinah Jefferies (2) Donald Spoto (2) Dorota Terakowska (2) Elena Armas (2) Emilia Kiereś (2) Erin Morgenstern (2) Eva García Sáenz de Urturi (2) Ewa Bauer (2) Ewa Stachniak (2) Ewa Winnicka (2) Ewelina Dobosz (2) Ewelina Dyda (2) Gavin Extence (2) Grzegorz Strzelczyk (2) Helen Fielding (2) Henning Mankell (2) Jacek Hugo-Bader (2) Jan Miodek (2) Jaume Cabré (2) Jean des Cars (2) Jerzy Niemczuk (2) Julian Tuwim (2) Justyna Wydra (2) Józef Witko (2) Kamil Janicki (2) Kard. Jorge Mario Bergolio (2) Katarina Mazetti (2) Katarzyna Kołczewska (2) Kristina Sabaliauskaitė (2) Krzysztof Ziemiec (2) Linda Green (2) Louisa May Alcott (2) Marcin Mastalerz (2) Marcin Prokop (2) Marcin Wilk (2) Margaret Mitchell (2) Maria Dąbrowska (2) Maria Kruger (2) Małgorzata Hayles (2) Michał Heller (2) Papież Franciszek (2) Rachel Hauck (2) Terry Pratchett (2) Victoria Twead (2) Walter R. Brooks (2) A. Scott Berg (1) Abby Johnson (1) Adam Higginbotham (1) Adam Leszczyński (1) Adam Mickiewicz (1) Adam Szustak OP (1) Adam Węgłowski (1) Adam Zamoyski (1) Adriana Rak (1) Adrianna Trzepiota (1) Agata Jakóbczak (1) Agata Napiórska (1) Agata Passen (1) Agata Polte (1) Agata Pruchniewska (1) Agata Suchocka (1) Agnieszka Dydycz (1) Agnieszka Kaluga (1) Agnieszka Krawczyk (1) Agnieszka Litorowicz-Siegert (1) Agnieszka Markowska (1) Agnieszka Meyer (1) Agnieszka Nabrdalik (1) Agnieszka Olejnik (1) Agnieszka Pajączkowska (1) Agnieszka Przybysz (1) Agnieszka Siepielska (1) Agnieszka Wolny-Hamkało (1) Aileen Orr (1) Alberto S. Santos (1) Aleksander Jażwiński (1) Aleksander Makowski (1) Aleksandra Borowiec (1) Aleksandra Julia Kotela (1) Aleksandra Kardaś (1) Aleksandra Klich (1) Aleksandra Skrzypietz (1) Aleksandra Tyl (1) Aleksandra Wójcik (1) Aleksandra Zbroja (1) Alessio Puleo (1) Alex Bellos (1) Alex North (1) Alfredo Relaño (1) Alice Hoffman (1) Alice Lugen (1) Allison Pataki (1) Aly Cha (1) Alyson Richman (1) Amor Towles (1) Amy Medling (1) Andrea Wulf (1) Andreas Baumgarten (1) Andrzej Chwalba (1) Andrzej Fedorowicz (1) Andrzej Grembowicz (1) Andrzej Kępiński (1) Andrzej Pilipiuk (1) Andrzej Rzepliński (1) Andrzej Zając (1) Andrzej Zawistowski (1) Andrzej Zoll (1) Andrzej Łapiński (1) André Aciman (1) Andrés Ibáñez (1) Andy Jones (1) Angele Lieby (1) Angie Thomas (1) Anika Stelmasik (1) Ann Brashares (1) Ann Wroe (1) Anna Arno (1) Anna Bailey (1) Anna Bellon (1) Anna Bikont (1) Anna Brzezińska (1) Anna Dan (1) Anna Dembowska (1) Anna Dutkiewicz (1) Anna Dymna (1) Anna Gavalda (1) Anna Janko (1) Anna Jean Mayhew (1) Anna Kaszuba-Dębska (1) Anna Klara Majewska (1) Anna Klejzerowicz (1) Anna Kołodziejska (1) Anna Krystyna Bikont (1) Anna Laura Rucińska (1) Anna Lewicka (1) Anna Mateja (1) Anna Mieszkowska (1) Anna Moczulska (1) Anna Nejman (1) Anna Piwkowska (1) Anna Przedpełska-Trzeciakowska (1) Anna Płowiec (1) Anna Sulińska (1) Anna Szafrańska (1) Anna Szczęsna (1) Anna Todd (1) Anna Tomiak (1) Anna Trojanowska (1) Anna Wolff-Powęska (1) Anna Zamojska (1) Anna Śnieżka (1) Annabel Pitcher (1) Anne B. Ragde (1) Anne O'Brien (1) Anne-France Dautheville (1) Annejet van der Zijl (1) Annette Christie (1) Annette Hess (1) Annie Barrows (1) Annie Proulx (1) Anton Czechow (1) Antoni Słonimski (1) Antonina Żabińska (1) Arael Zurli (1) Arkadiusz Stempin (1) Arkadiusz Szaraniec (1) Arne Lynch (1) Arrowood Brothers (1) Arthur Conan Doyle (1) Artur Rolak (1) Atul Gawande (1) Audrey Carlan (1) Augusta Docher (1) Ava Dellaira (1) Ayaan Hirsi Ali (1) Banana Yoshimoto (1) Barack Obama (1) Barbara Gaweł (1) Barbara Mutch (1) Barbara Seidler (1) Barbara Taylor Bradford (1) Barbara Wachowicz (1) Barbara Wysoczańska (1) Barry Gifford (1) Bartek Dobroch (1) Bartosz Brożek (1) Beata Biały (1) Beata Kost (1) Becky Wade (1) Bellamy Creek (1) Ben Judah (1) Benjamin Balin (1) Bernadette McDonald (1) Bianca Iosivoni (1) Biblioteka Słów (1) Bill Clinton (1) Blaža Popović (1) Boel Westin (1) Bożena Fabiani (1) Bożena Gałczyńska - Szurek (1) Bożena Keff (1) Bratni Zew (1) Brenda Reid (1) Brigitte Hamann (1) Brooke McAlary (1) Bryan Cairns (1) Brygida Grysiak (1) Camilla En (1) Camille Perri (1) Carla Montero (1) Carlo Maria Martini (1) Carmen Santos (1) Carole Matthews (1) Carolyn V. Murray (1) Carrie Snyder (1) Casey McQuiston (1) Cat Patrick (1) Catherine Banner (1) Catherine Isaac (1) Catherine Lowell (1) Catherine Mayer (1) Catherine Whitlock (1) Cecil Scott Forester (1) Cecilia Samartin (1) Celeste Ng (1) Cesarina Vighy (1) Chandra Hoffman (1) Charles Belfoure (1) Charles Bock (1) Charles Frazier (1) Charlotte Browne (1) Charlotte Gordon (1) Charlotte Lucas (1) Cheryl Strayed (1) Chesley McLaren (1) Chris Cander (1) Chris Columbus (1) Chris Fabry (1) Chris Grabenstein (1) Chris Niedenthal (1) Christer Mjåset (1) Christian Jacq (1) Christine Breen (1) Christopher Kelly (1) Christopher W. Gortner (1) Chufo Llorens (1) Claire Guest (1) Claire North (1) Clara Sanchez (1) Claude Quétel (1) Colin O`Brien (1) Colleen Faulkner (1) Colleen McCullough (1) Colson Whitehead (1) Conor Grennan (1) Consolation Duet (1) Corban Addison (1) Craig Storti (1) Cristina Caboni (1) Cristina Morato (1) Cristina Sánchez-Andrade (1) Cyceron (1) Dagmara Leszkowicz-Zaluska (1) Damian K. Markowski (1) Dan Abnett (1) Daniel Defoe (1) Daniela Lamas (1) Danielle Steel (1) Danuta Pytlak (1) Daphne du Maurier (1) Dario Fo (1) Dariusz Janiszewski (1) Darynda Jones (1) David Ebershoff (1) David Hunter (1) David Icke (1) David Mccullough (1) David Mitchell (1) Davis Bunn (1) Dawid Krawczyk (1) Dawid Ratajczak (1) Dawn Barker (1) Debora MacKenzie (1) Deborah Feldman (1) Delia Owens (1) Denis Brian (1) Denis Diderot (1) Denise Hildreth Jones (1) Dennis Lehane (1) Dhonielle Clayton (1) Dianne Freeman (1) Doda Około-Kułak (1) Dodie Smith (1) Dominik Dán (1) Dominik Szczepański (1) Dominika Buczak (1) Dorota Combrzyńska-Nogala (1) Dorota Golińska (1) Dorota Masłowska (1) Dorota Ponińska (1) Dorota Sumińska (1) Dorota Świątkowska (1) Dorothea Johnson (1) Dorothy Rowe (1) Douglas Adams (1) Douglas Smith (1) Dörthe Binkert (1) E. Lockhart (1) E. O. Chirovici (1) E.T.A. Hoffman (1) Eco Redonum (1) Ed Young (1) Edith Wharton (1) Edward Brooke-Hitching (1) Edward Carey (1) Egon Caesar Conte Corti (1) Eileen Goudge (1) Elena Ferrante (1) Elizabeth Adler (1) Elizabeth Chadwick (1) Elizabeth Craft (1) Elizabeth Kolbert (1) Elizabeth Letts (1) Elizabeth O'Roark (1) Elizabeth O`Roark (1) Elizabeth von Arnim (1) Ella Maise (1) Ellen Alpsten (1) Ellis Peters (1) Elvira Baryakina (1) Elyse Douglas (1) Elżbieta Jodko-Kula (1) Elżbieta Wichrowska (1) Emil Zola (1) Emilia Sokolik (1) Emilia Szelest (1) Emily Jane Brontë (1) Emma Dmochowska (1) Emma Donoghue (1) Emma Lord (1) Emmanuel Macron (1) Enola Holme (1) Eowyn Ivey (1) Eric Lomax (1) Esther Singer Kreitman (1) Eugen Ruge (1) Eugène Ionesco (1) Eva Weaver (1) Evie Dunmore (1) Ewa Bagłaj (1) Ewa Curie (1) Ewa K. Czaczkowska (1) Ewa Madeyska (1) Ewa Pirce (1) Ewa Popławska (1) Ewa Wolkanowska-Kołodziej (1) Ewa Wróbel (1) Ewa Zdunek (1) Ewa Żarska (1) Ewald Arenz (1) Ewelina Karpacz-Oboładze (1) Fabien Grolleau (1) Fern Britton (1) Fern Michaels (1) Florian Illies (1) Francis Hackett (1) Francis Scott Fitzgerald (1) Francoise Giroud (1) Gabriella Contestabile (1) Gabrielle Zevin (1) Gail Honeyman (1) Gardner Raymond Dozois (1) Garrard Conley (1) Garri Kasparow (1) Gary Susman (1) Gary W. Small (1) Gena Showalter (1) Genevieve von Petzinger (1) George Orwell (1) Georgia Bockoven (1) Gigi Buffon (1) Glenys Carl (1) Grażyna Jeromin-Gałuszka (1) Greg King (1) Gregg Olsen (1) Grzegorz Sokołowski (1) Harper Lee (1) Helen Rappaport (1) Helena Mniszkówna (1) Helga Hoškova-Weissowá (1) Hellmut Andics (1) Henryk Sienkiewicz (1) Holly Peterson (1) Horacio Verbitsky (1) Håkan Nesser (1) Ibn Warraq (1) Ismet Prcić (1) Izabela Jung (1) Izabela Sowa (1) Izabella Frączyk (1) J.J. Renert (1) Jacek Lusiński (1) Jadwiga Czajkowska (1) Jakub Puchalski (1) Jan Paweł II (1) Jan Wróbel (1) Jan Łoziński (1) Janina Fedorowicz (1) Jaroslav Hašek (1) Jaume Collel (1) Jean-Christophe Brisard (1) Jean-Paul Roux (1) Jeannette Kalyta (1) Jennifer Kaufman (1) Jennifer Teege (1) Jennifer Worth (1) Jerzy Sosnowski (1) Jewgienij Wodołazkin (1) Jill Barnett (1) Jill Mansell (1) Joanna Konopińska (1) Joanna Marat (1) Joanna Szczęsna (1) Joanne Harris (1) John Borrell (1) John Carlin (1) John Curran (1) John Green (1) John Grogan (1) John Seeney (1) Jolanta Król (1) Jolanta Kwiatkowska (1) Jon Ronson (1) Jonathan Littell (1) Jordi Pons Salas (1) Joyce Maynard (1) Julia Alvarez (1) Julia Child (1) Julia P. Gelardi (1) Julie Lawson Timmer (1) Julie Orringer (1) Justin Go (1) Justin Peacock (1) Ka Hancock (1) Karen Dionne (1) Karen Karbo (1) Karen Mack (1) Karolina Frankowska (1) Karolina Lanckorońska (1) Kate Lord Brown (1) Kathryn Taylor (1) Keith Lowe (1) Kerstin Ekman (1) Krzysztof Sadło (1) Laila El Omari (1) Laurens van der Post (1) Leah Fleming (1) Lena Najdecka (1) Leslie Carroll (1) Levi Henriksen (1) Lily Koppel (1) Lisa Kleypas (1) Lisa Scottoline (1) Liv Tyler (1) Louise Walters (1) Lucy Ferriss (1) Lucyna Olejniczak (1) Ludwig Winder (1) Ludwik Stomma (1) M.L. Stedman (1) Maciej Karpiński (1) Maciej Stuhr (1) Magda Gessler (1) Magdalena Kulus (1) Magdalena Tulli (1) Mag­da­lena Knedler (1) Maja Łozińska (1) Mandy Hale (1) Marc Llewellyn (1) Marcin Górka (1) Marcin Zaremba (1) Marek Aureliusz (1) Marek Grechuta (1) Marek Ławrynowicz (1) Margaret Dilloway (1) Maria Krüger (1) Maria Sveland (1) Marilyn Brant (1) Marina Stepnova (1) Mariola Pryzwan (1) Marion Zimmer Bradley (1) Mariusz Wilka (1) Mariusz Ziomecki (1) Martha Grimes (1) Martin Sixsmith (1) Matthew Quick (1) Małgorzata Halber (1) Małgorzata Maj (1) Małgorzata Szejnert (1) Małgorzata Tusk (1) Małgorzata Łukowiak (1) Melchior Wańkowicz (1) Melissa Hill (1) Meredith Goldstein (1) Mieczysław Mokrzycki (1) Mike Carson (1) Mira Suchodolska (1) Miriam Karmel (1) Nadine Gordimer (1) Natasha Walker (1) Ned Vizzini (1) Olle Lönnaeus (1) Patrick Ness (1) Patrick Pesnot (1) Paul Arden (1) Penny Jordan (1) Peter Heller (1) Peter Kreeft (1) Platon (1) Pola Kinski (1) Priscille Sibley (1) Rebecca Johns (1) Robert J. Woźniak (1) Ryszard Legutko (1) Sally Bedell Smith (1) Sam Pivnik (1) Samantha Hayes (1) Samantha van Leer (1) Sarita Mandanna (1) Seré Prince Halverson (1) Shelley Emling (1) Stanisław Zakościelny (1) Stephanie Evanovich (1) Sue Eckstein (1) Sue Woolmans (1) Sylwia Chutnik (1) Szymon Sokolik (1) Tullio Avoledo (1) Zośka Papużanka (1) dr Stefanie Green (1) ks. Jan Twardowski (1) Éric-Emmanuel Schmitt (1) Łukasz Maciejewski (1) Łukasz Orbitowski (1)

Pogoda w mojej okolicy