"Sieroce pociągi" - Christina Baker-Kline [ Ania z Zielonego Wzgórza - dla dorosłych ]

Lata mijają a mnie czas się kurczy. Bywa, że książka mnie zachwyci i chętnie bym do niej wróciła, tylko kiedy, skoro mam wrażenie że one pączkują, mnożą się jak bakterie w czasie epidemii. Nie ma czasu. Człowiek chciałby przypomnieć sobie bohaterów, jeszcze raz przeżyć te emocje, no ale nie ma kiedy. Dlatego tak lubię wznowienia. Wydawnictwo Czarna Owca niedawno wznowiło jedną z piękniejszych książek, wydanych ongi w Szmaragdowej serii znanej i kochanej, obecnie bez oznaczenia, że jest to część jakiegoś cyklu wydawniczego. Dwa lata temu książka miała dosyć niefortunną okładkę, która sprawiała, że raczej przemykała przed oczami na półce w księgarni, teraz moim zdaniem jest o wiele lepiej i mam nadzieję, że więcej osób po nią sięgnie bo naprawdę warto.

Sieroce pociągi to pasjonująca historia o przyjaźni, poszukiwaniu bliskości i swojego miejsca w świecie.Molly Ayer zostaje przyłapana na kradzieży książki z biblioteki. Staje przed wyborem: kilka miesięcy w poprawczaku lub praca społeczna – uporządkowanie strychu leciwej wdowy. Dziewczyna wybiera drugą opcję i trafia do domu Vivian Daly. Nie spodziewa się tego, co przyniesie jej los…Na początku XX wieku, tysiące samotnych dzieci wywożono „sierocymi pociągami” z głodującego Nowego Jorku na farmy Środkowego Zachodu USA. Vivian była jednym z nich. Kobieta próbowała wymazać z pamięci trudne lata, jednak kufry na strychu przechowały świadectwa jej przeszłości.Wizyty Molly przywołują wspomnienia wielu tragicznych wydarzeń, porzucenia, wyobcowania. Pomimo różnicy wieku kobiety zaprzyjaźniają się ze sobą, odkrywając że ich losy i charaktery nie są tak różne, jak mogłoby się wydawać. Obydwie spędziły dzieciństwo samotnie, na wędrówce z jednego domu zastępczego do drugiego, wychowywane przez obcych ludzi. Obie noszą w sobie wiele pytań dotyczących przeszłości, na które nie znają odpowiedzi…

Historia toczy się dwutorowo, w teraźniejszości, gdzie poznajemy Molly, młodą dziewczynę, która trafiła do systemu opieki zastępczej, przerzucana z miejsca na miejsce, traktowana jako zbędny balast, brana dla pieniędzy na wychowanie. Sprawia wychowawcze problemy, a czarę goryczy przelewa usiłowanie kradzieży książki z biblioteki.  Ma do wyboru, albo poprawczak, albo pięćdziesiąt godzin prac społecznych. Jej przyjaciel, pomaga jej załatwić miejsce do odpracowania kary. Spory dom, starszej pani, która potrzebuje pomocy przy uprzątnięciu strychu.  Zagrzebuje się w przyszłość Vivian i odkrywa, że mają więcej wspólnego niż można było przypuszczać.

Druga historia rozpoczyna się pod koniec lat dwudziestych w Nowym Jorku.  Mała dziewczynka, przyjeżdża do Stanów, z biednej Irlandii, jednak zamiast obietnicy lepszego życia dostaje gwarne, bezlitosne miasto. Matka odsunięta od korzeni, od wsparcia innych kobiet coraz bardziej zamyka się w sobie. Pewnego razu wybucha pożar, prawie cała rodzina ginie w ogniu. Dziewczynka trafia pod opiekę, stowarzyszenia, które wywozi dzieci z Nowego Jorku, na Zachód. Sieroce pociągi są siedliskiem patologii, chociaż również pomagają opuszczonym dzieciakom wyrwać się z bezlitosnego miasta i z naleźć niekiedy kochający dom, to jednak, w większości wspierają tanią siłę roboczą, którą stają się dzieci wywiezione na farmy. Przykład funkcjonowania tej instytucji jest opisany w książce bardzo plastycznie, opisuje losy jednego dziecka, rzuconego w nowe środowisko, bezlitośnie wykorzystywanego jaka tania siła robota, bez cienia uczucia, troski. Bezlitosne tryby systemu, które skruszyć może tylko odrobina dobrej woli.

Ta książka jest z jednej strony ogromnie smutna,  a drugiej daje nadzieję. Wydaje mi się, że Sieroce pociągi to taka Ania z Zielonego Wzgórza, tylko mniej tam jest tej radości i dobra, więcej o losach dziecka, zanim trafia do dobrych ludzi. Nie da się pomyśleć o tysiącach bezimiennych dzieci, wywiezionych gdzieś na Zachód, w obce miejsca, zmuszanych do pracy ponad siły, głodzonych, skrzywionych obojętnością dorosłych.

Sieroce pociągi to opowieść o wielkiej samotności i wielkiej stracie, pustce. O tym, że żaden system nie zastąpi miłości najbliższych. Piękna książka, którą czyta się jednym tchem.

Książka recenzowana dla portalu Duże Ka