"Morfina" - Szczepan Twardoch

Konstanty Willemann, warszawiak, lecz syn niemieckiego arystokraty i spolszczonej Ślązaczki, niewiele robi sobie z patriotycznych haseł i tradycji uświęconej krwią bohaterskich żołnierzy. Jest cynikiem, łajdakiem i bon-vivantem. Niewiernym mężem i złym ojcem.
Konstanty niechętnie bierze udział w kampanii wrześniowej, a po jej klęsce również wbrew sobie zostaje członkiem tajnej organizacji. Nie chce być Polakiem, nie chce być Niemcem. Pragnie jedynie zdobyć kolejną buteleczkę morfiny i żyć swoim dawnym życiem bywalca i kobieciarza.
Przed historią jednak uciec się nie da.
Szczepan Twardoch w Morfinie osiągnął rzecz rzadką w polskiej prozie - wykreował antybohatera, którego nie sposób nie lubić. Młody pisarz tak jak najwięksi – Witkacy, Gombrowicz, Littell – potrafi ukazać słabego, rozdartego człowieka wplątanego w wielką historię.Szalona, transowa i odważna powieść.

Szczepan Twardoch jest autorem znanym. Ostatnio było o nim głośno bo podpisał kontrakt z producentem aut. Niektórzy koledzy po piórze zaserwowali mu niezły hejt – z niezrozumiałych dla mnie powodów. Czy pisarz może współpracować tylko z producentem papieru do drukarki? Chciałam poczytać Twardocha, miałam Dracha, ale jakoś początek do mnie nie przemawiał, a Morfina jest taka słynna, wszyscy[prawie] się nią zachwycają, a kto się nie zachwyca, ten milczy, żeby się nie przyznać, że się nie zna. Bo nie wypada. Postanowiłam i ja się zmierzyć z powieścią nagrodzoną Paszportem Polityki, chociaż ta nagroda nie była dla mnie jakimś szczególnym wyznacznikiem, wszystko ulega degrengoladzie, również nagrody literackie.

Konstanty, Kostek to pół-Polak, pół-Niemiec, ślązak. Chociaż jego ojciec był niemieckim arystokratą, Kostek nie czuje radości na widok rodaków swych Niemców w Warszawie, która w końcu poddaje się okupantowi. Chociaż jest żołnierzem w Polskiej armii, daleko mu do opisywane w większości książek o kampanii wrześniowej, wojennej gorączki, nie strzela sobie w łeb, nie chce biec na Niemca z nożem, nie chce… jest morfinistą, więc większość jego myśli zaprząta zdobycie cennego narkotyku, jest dziwkarzem, więc gania za kobietami, jest mężem i ojcem i jakoś tak to wszystko łączy się w jego głowie, że myśli o rodzinie. Myśli o sobie, wścieka się na Niemców, na Polaków – na naczelne Dowództwo. Zwykle taka postać w filmach i książkach jest przedstawiana jako nikczemny człowieczek dbający w pierwszej kolejności o siebie i chociaż zdarza mu się pomóc znajomym, czy tym dobrym bohaterom, to finalnie, albo nawraca się i jak Babinicz rzuca się w beznadziejnym ataku w ramiona śmierci, albo dostaje kulkę od sądu podziemnego. Rzadko tacy bohaterowie mają pierwszy głos, czy to w powieści, czy to w filmie. Już z tego powodu książka warta jest zwrócenia na nią uwagi.

Czy to jedyny powód? Pewnie nie. Wiele osób się zachwycało tą książką, ja niestety nie jestem grupą docelową. Nie powiem, że jestem za głupia, bo nie sądzę… tzn. nie jestem geniuszem(resztki skromności), ale głupia nie jestem, a książka po prostu nie trafiła w mój gust. Męczyłam się z nią i czytanie szło mi bardzo opornie. Co nie znaczy, ze nie doceniam jej walorów.

Książka jest napisana fajnym stylem. Twardoch konstruuje naprawdę ciekawe zdania, krótkie, sporo równoważników zdań, które wzmacniają myśli, słowa bohatera. Styl Twardocha sprawnie naśladuje myśli Konstantego, chaotyczne strumienie uzależnionego, zagubionego mężczyzny w trudnym czasie. Doceniam walor literacki tej książki. Pomimo, że do mnie to nie trafia, doceniam subtelny humor Twardocha, wkładany w usta Konstantego, sprawiał, że uśmiechałam się pod nosem, aby chwilę później oddać się głębszej refleksji. W tej książce wojna ma inne oblicze, okupacja, Niemcy, upadek państwa, jest oglądane z perspektywy jednostki, która dla wielkich kół historii nie znaczy nic. To ciekawe spotkanie i chociaż mnie nie zachwyciło obiektywnie potrafię docenić jej walory.

Moim zdaniem warto po nią sięgnąć, ot żeby sprawdzić co czyta modny mól książkowy. Bo o Twardochu się dyskutuje i warto mieć własne zdanie.

Książkę można nabyć w księgarni Bookmaster