"Przypadki Robinsona Crusoe" - Daniel Defoe [ na bezludną wyspę trafić ]

Mam wielki sentyment do szkolnych lektur, lubię korzystać z okazji i do nich wracać. Oczywiście nie do każdej lektury wracam. Tak naprawdę chyba koło 13ego roku życia odkryłam, że szkolne lekturki, to nie tylko dołujące opowieści, nie tylko za krótkie nowelki, które konczą się, chociaż dobrze się nie zaczęły. Pamiętam z jakimi wypiekami na twarzy czytałam przygody Robinsona. Kurczę kilkanaście lat temu. Miałam i to wydanie w którym Robinson opowiada wszystko w pierwszej osobie, jak i gdy cała powieść jest w trzeciej. Obie uwielbiam, no i swego czasu marzyłam o ucieczce na bezludną wyspę. Dobra, czasami nadal marzę, no dobra, czasami nie marzę. Tylko nie może być na tej wyspie pająków. I muszą być książki.

Książka opisuje dzieje Robinsona Crusoe, syna zamożnego kupca. Robinson nie chce wieść nudnego żywota jak jego ojciec, jako 17-latek ucieka z domu i zaciąga się na kolejne statki. Podczas jednej z wypraw jego statek rozbija się, a Robinson jest jedynym ocalałym. Trafia na bezludną wyspę, gdzie ‒ jak się okaże ‒ spędzi następne dwadzieścia osiem lat. Powoli zagospodarowuje się tam, buduje dom, uprawia zboże, oswaja kozy i papugę, wytwarza naczynia. W przetrwaniu pomagają mu znalezione przedmioty z innego rozbitego statku. Po latach na jego wyspę trafiają ludożercy, a Robinsonowi udaje się ocalić z ich rąk jedną z ofiar. Ocalałego krajowca nazywa Piętaszkiem. Po pewnym czasie do wyspy przybija statek z piracką banderą, którym kierują zbuntowani marynarze. Robinson pomaga kapitanowi odzyskać panowanie nad statkiem i może wrócić do rodzinnej Anglii.


Przypadki Robinsona Crusoe tłumaczone są na wszystkie możliwe języki. Wszędzie jednak oryginał uległ znacznym zmianom, stosownie do ducha miejscowego. Podobnie postąpił tłumacz tego wydania, Władysław Ludwik Anczyc.

Robinson jest zbuntowanym nastolatkiem, który ma głowę pełną marzeń. Niestety marzy o żegludze, a jego starsi rodzice, na morzu stracili już dwóch synów, nie chcą pogrzebać kolejnego. Z tego powodu Robinson nie może nawet marzyć o morzu. Ma się uczyć, przejąć sklepik ojca i wieść nudne życie. Ponieważ ciężko wybić dziecku z głowy marzenia, Robinson ucieka z domu i wbrew woli rodziców zaczyna wieść życie żeglarza. Wiele wskazuje, że Bóg daje mu znaki by zawrócił z drogi, którą kroczy nie tylko bez, ale wręcz wbrew błogosławieństwu rodziców. Morskie katastrofy, problemy w tropikach, nie dają Robinsonowi do myślenia. Aż w końcu przychodzi kara. Chłopak ląduje na bezludnej, niewielkiej wyspie, z daleka od morskich szlaków. Musi sobie radzić sam, w starciu z florą, fauną i grasującymi na Karaibach ludożercami. Książka opowiada o poczynaniach Robinsona na dzikiej, nieskażonej cywilizacją ziemi. Czasami wzruszająca, czasami mrożąca krew w żyłach, powieść dla młodych ludzi, mająca nauczyć, że rodziców się słucha, a Bóg jest opoką, na której należy się wesprzeć.

Gdy czytam to jako dorosła kobieta, rzuca mi się w oczy końska dawka dydaktyki, moralizowania. Jako nastolatka, aż tak tego nie czułam. Bardzo mocno odcinają się też te religijne nawiązania i pochwała chrześcijaństwa, pewnie lewicowcy wywalą, o ile już nie wywalili tej książki ze spisu lektur. Mnie to nie przeszkadzało, inna sprawa, że byłam posłusznym rodzicom i wierzącym dzieckiem. Nadal mi nie przeszkadza, chociaż zrujnowała mi życie, bo pokazała co czeka dzieci, które chcą walczyć o swoje marzenia. Bo jak się tak zastanowić, Robinson nie był przygotowany do życia, bo ojciec wybrał mu zawód, wybrał mu przyszłość, miał w nosie to czego chciał syn. Karę poniósł Robinson, owszem, to źle w wieku osiemnastu lat olać zdanie rodziców, ale czy naprawdę, dziś zgodzilibyśmy się z przesłaniem tej książki? Dziś raczej dostałoby się ojcu, że tłamsił syna. Zobaczcie jak ta literatura żyje. Niby zastygła jak komar w bursztynie, a jednak można ciągle dostrzegać coś nowego.

Miałam porównać to wydanie z moim starym, ale nie zrobiłam tego, z lenistwa na pewno, a po drugie nie mam pojęcia gdzie mam swoje wcześniejsze wydania. Możliwe, że Siostrzenica zgarnęła do szkoły, ale nie jestem pewna na bank. Szybko mi się czytało, bo kocham tę historię. Słodycz ananasów, pobekiwanie kóz, krzyki papug i kwaskowość melona, że nie wspomnę o igłach opuncji i szumie morza. Dla mnie ta powieść, to absolutna klasyka. Piękna, warta uwagi, jasne, że raczej dla młodego nastolatka, ale taka stara marudna jędza jak ja, z wielką przyjemnością, udała się w sentymentalną podróż.

Książka recenzowana dla portalu Duże Ka